Loading...

Nuus


Die Boere is 'n geskiedkundige term wat verwys na 'n etniese en kulturele groep wat bestaan het uit die afstammelinge van die hoofsaaklik Nederlandssprekende boere en hulle families wat hulle in die 1800's in die Oranje-Vrystaat, Transvaal en, tot 'n mindere mate, Natal gevestig het en daar 'n aantal Boererepublieke gestig het. Die groep sluit in die nakomelinge van die Voortrekkers wat die Kaapkolonie in die begin van die 19de eeu tydens die Groot Trek verlaat het, Kaapse burgers wat later na die Transvaal of Vrystaat geïmmigreer het en geassimileerde immigrante uit Europa. Verskeie redes word aangegee vir die verlaat van die Kaapkolonie waaronder ontevredenheid met die Britse koloniale regering, voortdurende grensoorloë tussen die Xhosas en die inwoners van die Kaapkolonie met gepaardgaande gebrek aan sekuriteit, gebrek aan grond, die afskaffing van slawerny in die Kaap, arbeidsprobleme en politiese marginalisering.[2] Die term Boere het aanleiding gegee tot 'n aantal woordsamestellings wat verband hou met die kultuur en gebruike van die Boere insluitend: boeresport, boeretroos, boerekos, boerehaat, Boerejood, boereperd of boerperd, ens. Die oorloë tussen die Boererepublieke, die Oranje-Vrystaat en die Zuid-Afrikaansche Republiek word soms die Eerste- en Tweede Boereoorloë genoem. Die term Boerevolk is ook histories gebruik as 'n alternatiewe benaming van die Afrikaners of 'n gedeelte daarvan.[3] Die term is ook in baie ander tale oorgeneem soos Engels: Boers, Frans: Les Boers, Portugees Os bóeres en Duits: Die Buren. Die term is later met beide positiewe (prysende) en negatiewe (beledigende) konnotasie in die letterkunde en alledaagse lewe gebruik om na Afrikaners te verwys.[4][5] Geskiedenis Oorsprong Die Boere was afstammelinge van setlaars wat hulle sedert die 1650's tot die 1800's in Suid-Afrika gevestig het. Hulle is merendeels die nasate van Nederlanders, Vlaminge, Franse Hugenote en Duitsers. In kleiner getalle vorm ook Skandinawiërs, Portugese, Italianers, Pole, Skotte, Engelse, Iere en Walliesers deel van die Boerevolk se voorouers. Verder het ondertrouery met inheemse Khoi en ingevoerde slawe uit ander dele van Afrika, Maleisië en Indië ook bygedra tot die Boere-genepoel. Sulke gemengde afstammelinge is later as Kleurlinge gekwalifiseer onder Apartheidwetgewing, en daarna as Afrikaanses of Bruinmense in die post-Apartheid era. Die Boere was oorwegend Christene en streng Calvinisties. 'n Minderheid maar nogtans 'n noemenswaardige getal behoort aan Pinkster groeperings. Trekboere en die Groot Trek Twee groepe emigrante het die Kaapkolonie in die tweede kwart van die 19de eeu verlaat. Die eerste hiervan was die Trekboere wat opsoek na beter weivelde oor die grense van die kolonie getrek het. Die tweede groep was die Grensboere in die Oos-Kaap, wat 'n sterker politieke dryf gehad het om die kolonie te verlaat, wat die Groot Trek onderneem het en wat later as die Voortrekkers sou bekend staan. Die Voortrekkers se migrasie het in 1835 begin as gevolg van ontevredenheid met die Britse koloniale owerheid, aanhoudende grensoorloë, gebrek aan grond, arbeidsprobleme en 'n gevoel dat hulle polities gemarginaliseer is.[2] In 'n geskiedkundige konteks kan die term "Boer" verwys na 'n inwoner van een van die Boererepublieke of na diegene wat kulturele Boere was. Anglo-Boereoorloë Die Boere het twee oorloë aan die einde van die 19de eeu geveg om hulle internasionaal-erkende lande, die Zuid-Afrikaansche Republiek en die Oranje Vrystaat teen dreigende anneksasie deur Brittanje te verdedig. Die oorloë staan amptelik bekend as die Eerste Vryheidsoorlog en die Tweede Vryheidsoorlog. Veral die tweede Anglo-Boereoorlog het tot mitologisering van die term Boer, in Suid-Afrika en in Europa, as etnoniem gelei.[4] Die Britse skrywer Sir Arthur Conan Doyle skryf byvoorbeeld in 1902: "Neem 'n Nederlandse gemeenskap van die soort wat hulself vir vyftig jaar verweer het teen al die mag van Spanje, op 'n tyd toe Spanje die voorste wêreldmag was. Vermeng hulle met 'n telg van daardie onvermurfbare Franse Hugenote wat hul tuiste en besit prysgegee het, en hul land vir altyd agtergelaat het ten tyde van die Edik van Nantes se herroeping. Die produk moet uiteraard een van die mees geharde, lewenskragtige, onoorwinlike rasse wees om ooit op die aarde gesien te word. Neem hierdie gedugte mense en oefen hulle sewe geslagte lank in volgehoue oorlogvoering teen woesteling manne en wilde dierasies, onder omstandighede waarin geen swakkeling sou oorleef nie, plaas hulle sodat hulle uitnemende aanleg opdoen met wapens en ruiterskap, gee aan hulle 'n land wat uitnemend gepas is vir die taktieke van die jagter, die skerpskutter, en die ruiter. Voeg dan, eindelaas, 'n fyner temperament by hul militêre eienskappe deur 'n onverbiddelike lotvallige Ou Testamentiese geloof en 'n vurige en verterende patriotisme. Kombineer al hierdie kwaliteite en al hierdie dryfvere in een indiwidu, en jy het die moderne Boer – die mees gedugte teëparty om ooit paaie te kruis met die Britse Ryk. Ons militêre geskiedenis is grootliks opgemaak deur ons konflikte met Frankryk, maar Napoleon en al sy veterane het ons nooit so ru behandel as hierdie vasberade plaasboere met hul antieke godsdiens en hul sorgbarend moderne gewere nie. Kyk na die kaart van Suid-Afrika, en daar, heel in die middel van die Britse besittings, soos die pit binne 'n perske, lê die uitgestrekte twee republieke, 'n magtige domein vir so geringe nasie. Hoe het hulle daar gekom? Wie is hierdie Teutoonse volk wat hulself so diep in Afrika ingegrawe het? Dit is 'n meermaal-vertelde verhaal, en tog moet dit weer vertel word om hierdie storie van selfs die mees kunsmatige inleiding te voorsien. Niemand kan die Boer ken of waardeer wat nie die Boer se verlede ken nie, want hy ís wat die verlede hom gemaak het."[6] Die jong Winston Churchill, wat die tweede oorlog as verslaggewer van die Londense "Morning Post" megemaak het, het die vyand vir sy koerant soos volg geskets: "Teen vroegoggend, rydend deur die reën... elkeen van hulle 'n skerpskutter, elkeen gewoond daaraan om sy eie besluite te neem... hulle verlaat hulself op twee dinge: op hulle ysterharde kondisie en daaropvolgens, dat hul God van die ou testament die Amalekiete sal slag en in alle winde sal verstrooi."[7] Verstrooiing Na die Tweede Vryheidsoorlog het 'n klein gedeelte van die Boere Suid-Afrika verlaat. Vanaf 1903 het die grootste groep na die Patagonië-streek van Argentinië geëmigreer. Daar is vandag steeds 'n aantal Afrikaners in Argentinië.[8] 'n Tweede groep het na Kenia geëmigreer (toe onder Britse regering), waarvan die meeste in die 1930's na Suid-Afrika teruggekeer het. 'n Derde groep het, onder die leiding van Generaal Ben Viljoen, na Meksiko, Nieu-Meksiko en Texas geëmigreer in die suidweste van die Verenigde State van Amerika. Moderne gebruik In moderne tye, veral tydens die hervorming van apartheid en die era na 1994, het sommige Afrikaanssprekendes, hoofsaaklik dié met regse konserwatiewe politiese perspektiewe, hul voorkeur vir die identiteit "Boere", in plaas van "Afrikaners" te kenne gegee. Die groepe beweer dat daar baie nasate van die Voortrekkers was wat nie deel gevorm het van die (soos hulle dit sien) Kaap-gebaseerde Afrikaner-identiteit wat na die Tweede Vryheidsoorlog en die daaropvolgende Uniewording in 1910 te voorskyn gekom het nie. Sommige van die groepe dring daarop aan dat hulle hulleself nie as 'n verregse element van 'n politiese spektrum sien nie.[9] Die groepe beskou die Boere as 'n volk wat sowel in Suid-Afrika woon as in diaspora. In Desember 2006 is daar 'n Boerevolk Verteenwoordigende Raad (BVR) verkies wat as die Boerevolk se spreekbuis moet dien en sekere take soos aan hom opgedra, moet uitvoer. Die "Volk" word op Bybels-voorgeskrewe wyse ingedeel in wa-laers wat hulle eie leiers demokraties verkies. Al daardie leiers kies dan weer hulle eie leiers, en so word persone van grondvlak af "opgestoot" om uiteindelik as volksverteenwoordiger te kan dien op die BVR. Die BVR beywer hom vir volledige volks- en staatkundige vryheid vir die Boerevolk, en bestaan derhalwe uit verskillende komitees wat die take van 'n staatsdiens-in-wording uitvoer soos nodig. In 2007 het 'n Volksraad Verkiesing Kommissie tot stand gekom wat uiteindelik 'n verkiesing op 23 September en 24 September 2011 georganiseer het. Die verkose lede staan as die Boere-Afrikanervolksraad bekend. Hulle beywer hulself om hulle mandaat vir selfbeskikking tot uitvoering te bring.
Afrikaner Volksfront (AVF)
Padraig O’Malley on 12/19/2022 at 5:54pm (UTC)
 The AVF is probably the most important development in right-wing circles since the advent of the new South Africa. Under the direction of four former security force generals, it is the first umbrella organisation that has achieved a measure of success in realising the long elusive ideal of right-wing unity.

It was formally founded in May 1993, but the initiative that led to its formation had started almost two years previously with the establishment of the EK 25 (Unity Committee of 25) and the Volkseenheidkomitee (Vekom, or National Unity Committee). Former South African Defence Force General Tienie Groenewald was the central driving force in both these groups, which consisted exclusively of volkstaat visionaries.

In April 1993 this initiative combined with the Conservative Party's 'mobilisation programme', which had started several months earlier, when CP leaders realised that the era of white parliamentary politics had effectively come to an end. The CP's initiative had been formally launched under the chairmanship of yet an-other former SADF general, Koos Bischoff, a former SADF chief of operations. But this effort 'to mobilise on all fronts to ensure self-determination of the Afrikaner' never really got off the ground.

Soon after the assassination of Chris Hani and the accompanying militancy and polarisation across the political spectrum, a Committee of Generals (later to become the AVF's directorate) was formed, consisting of Groenewald, Bischoff, ex-SADF chief Constand Viljoen, and a former chief of the South African Police CID, Kobus Visser.

Marshalling the emotions of right-wingers around the highly respected Viljoen, the AVF was soon seen as the new driving force of the right, with the CP having no choice but to join forces - which it did a month after the 'night of the generals'. An executive council was elected, with CP leader Ferdi Hartzenberg as chairman. But although the nine-member executive of the AVF is heavily laden in favour of the CP, the generals of the directorate are very much in the driving seat.

The lack of a single, clear leadership and the ensuing duality is the cause of continuous internal friction among volkstaters, white supremacists, CP hardliners, those willing to negotiate and those who refuse. An added cause of internal tension is the membership of Eugene Terre'Blanche and the Afrikaner Weerstandsbeweging.

However, while these tensions are often seen as signs of an impending split, they are more often the manifestations of a dynamic organisation that will continue to play an important role (albeit one of a spoiler) in the run-up to the elections.
 

Afrikaner-Weerstandsbeweging (AWB)
Padraig O’Malley on 12/19/2022 at 5:52pm (UTC)
 Afrikaner-Weerstandsbeweging (AWB)

The Afrikaner-Weerstandsbeweging (AWB) was formed by a group of seven young men in 1973 in a garage in Heidelberg, Transvaal. One of them was Eugene Ney Terre'Blanche, a farmer from the Ventersdorp district and a former policeman and bodyguard of John Vorster's.

The major reason for the formation of the organisation, it was alleged, was that the NP's policy of "appeasement and forfeiture" could no longer be tolerated. It was also felt that Afrikaners in South Africa did not share the same "destiny" as other whites in Africa. The organisation was launched in direct opposition to the NP government and everything that was foreign and a threat to the Afrikaner.

After a period of relative obscurity, the Afrikaner-Weerstandsbeweging took off in the eighties. The paramilitary organisation shows strong similarities to Hitler's Nazi movement. AWB members wear khaki uniforms at official gatherings. Their emblems and symbols are very like those of the Nazis. The adapted swastika emblem, called the "three sevens" by the AWB, appears on its flag and epaulettes. The "three sevens" and eagle are given biblical interpretations. The eagle is symbolic of "God's protective care", while the "three sevens" is the biblical number of "final victory in and by Jesus Christ". The symbolism of the col-ours red, white and black is explained as follows: "Red is the symbol of the blood which Christ shed on the cross for our sins . . . Also the blood of the Christian and Afrikaner Boer. White, the symbol of the purity of their ideal, and black the heraldic symbol for bravery." The Vierkleur, the flag of the old Transvaal republic, is also honoured by the AWB. It is still a symbol of an illustrious war and the yolk's "unrelenting quest for its own free Boerevolkstaat".

The main aim of the AWB is to create an independent white "volkstaat" (nation state) which will continue to exist just like other "volke" (nations) in southern Africa. This notion is a departure from the original aim of pursuing the Verwoerdian ideal of partition. The Boer republics which existed before 1902 are seen as the core of the white volkstaat. Citizenship is given a very narrow definition. All prospective citizens of the volkstaat must be Afrikaners. Other whites and immigrants may attain citizenship only by "identifying with" and being "initiated into the Afrikaner Boerevolk". In contrast to other fundamentalist organisations the AWB allows non-Afrikaners asmembers. Other policy aspects such as security, economics, labour, agriculture and education are formulated to the advantage of the Boerevolk. Strong technocratic elements, reminiscent of Mussolini's corporatist state, are evident in the policy guidelines of the AWB. According to the AWB no foreign investors will be al-lowed in a future volkstaat.

The AWB also launched a political party � the Volkstaat-Party � to fulfil the ideal of a volkstaat. It is interesting to note that the proposed volkstaat will be a one-party state. The policy documents of the organisation express it as follows: "(that) . . .the division of the yolk into political par-ties will be excluded." Until now the party has not been activated, but its activation has been threatened on numerous occasions to create political unity within ultra right-wing circles.

The AWB is organised along the same lines as a political party. At branch level there are citizen councils. All the chief executives of the citizen councils of a specific region form a regional council, and the leaders at this level form the national executive. In most large towns there are paramilitary groups known as Brandwagte functioning as local vigilance committees. The notion under-lying these structures is to establish an "army" of trained armed men. An elite youth corps of this army is known as the Stormvalke. The structure and training of the Stormvalke is based on the Stormjaers of the Ossewa-Brandwag, an exclusive pro-Nazi Afrikaner movement established in South Africa during World War Two. A special task force entrusted with the safety of Terre'Blanche and other leaders and the property of the AWB is called Aquilla.

The AWB remained a relatively obscure organisation until 1979 when it accepted responsibility for the tar-ring and feathering of Pretoria academic, Floors van Jaarsveld, after he had questioned the religious sanctity of 16 December, the Day of the

Vow. In the same year Terre'Blanche caused a further stir when he accused "international Zionism" and "British-Jewish capitalism" of being responsible for the breakdown of nationalism among Afrikaners. In 1982 the organisation was given further prominence when many of its leaders were accused of illegal possession of firearms and explosives. Two were found guilty and sentenced to 15 years in jail, while Terre'Blanche himself was fined and given two suspended sentences. The organisation was warned by the Minister of Law and Order about its breaking of numerous laws in public.

In 1984 the prominent role the AWB had played together with the CP and HNP in the formation of the Afrikaner-Volkswag was widely publicized. The overlap in membership between the AWB and CP � most AWB members are also CP sup-porters � gave Terre'Blanche the opportunity of capturing a wide audience. Since the mid-eighties he has travelled countrywide, addressing mass meetings. With his charismatic, oratorical style he soon managed towin support for the AWB. But it was only during the 1987 general election that the AWB became truly visible.

Initially the AWB adopted an aggressive attitude. Numerous National Party meetings were disrupted, and AWB youth commandos travelled from one political meeting to the next to heckle speakers. The government-supporting newspapers and the SABC constantly made mention of the "thuggery element" in the AWB. This forced the organisation to project a more moderate image, and although it still remains militant, it now attempts to present a more sophisticated image. Although the overtly racist rhetoric was toned down somewhat, the underlying racism was still apparent. The organisation established its permanent headquarters in Pretoria, and spread its message via glossy literature and video tapes. The AWB also gained ground among the lower socio-economic groups when it launched a welfare programme consisting mainly of distributing food parcels to the needy.

During 1988/1989 the AWB received much negative media publicity. Terre'Blanche was accused of malicious damage to property and crimen injuria after the Paardekraal incident in which he allegedly broke open the gates to the monument. Shortly afterwards the newspapers splashed the news of an alleged relationship between the married Terre'Blanche and Jani Allan, a columnist on the Sunday Times. These events led to a rift in the chief executive of the AWB. Members resigned and deputy leader Jan Groenewald and three other members of the chief executive were suspended from the organisation after insisting on Terre'Blanche's resignation. Johanna (Baba) Jooste, leader of the AWB's female wing, also resigned. Later she established an opposition organisation, the Boere-Vryheidsbeweging (BVB), along with three of the other "rebels".

The bitter enmity created between members after the suspension of key members led to a survival struggle for the organisation. Only the charismatic style of Terre'Blanche himself held together a few core members. Several splinter groups with the same basic aims saw the light during 1989.

The unbanning of the ANC, PAC, SACP and other organisations on 2 February 1990 � in far right-wing circles the day was dubbed "Red Fri-day" � injected new fire and force into the militant actions of far right-wingers. The AWB also regained some of its support. New attempts were made to accommodate the militant members. Apart from the Brandwagte and Stormvalke Boer commandos or Wenkommando's (winning commandos) also operate under the leadership of the former police colonel, Servaas de Wet. New alliances were formed. Against the background of this mobilization of manpower, Terre'Blanche threatened the government with "war" if an ANC government came into power. He did add, however, that his Wenkommando's would take action only if there was a total collapse of law and order.

Late in June 1991 Terre'Blanche underlined the AWB's militant tendency when he announced that an elite sharpshooting unit, the so-called Ystergarde, had been formed. The existence of the Stormvalke, Wenkommando's and the Ystergarde emphasizes the paramilitary character of the AWB.

A new development was the creation of neighbourhood watches. In many instances AWB members patrolled neighbourhoods under the pretext of crime prevention. In fact, they were enforcing a curfew to ensure that neighbourhoods were kept "white". This also gave smaller militant groups the opportunity to come to the fore. The most prominent of these "vigilance committees" are: the Blanke Veiligheidsbeweging in Welkom; the Wit Gemeenskapswag on the West Rand; Brandwag in Brits; Aksie Selfbeskerming in Klerksdorp; and the Flamingos in Virginia. There are also many lapsed far-right groups of former citizen councils that consider the AWB to be moderate.

Piet "Skiet" Rudolph, a former member of organisations like the HNP, AWB and Boerestaat-Party, and leader of the Orde Boerevolk, admitted that he perpetrated acts of sabotage. Rudolph, who allegedly broke into a Defence Force weapons store, managed to evade a countrywide police hunt for many months. Following a discussion between Rudolph, who had been accused of terrorism, and members of the Orde Boerevolk's central committee in January 1991, the organisation decided to renounce violence, and become involved in the negotiation process. (The meeting took place in prison with police approval.) At the meeting Kallie Bredenhann and Coenraad Vermaak, both of Heidelberg in the Transvaal, were respectively appointed leader and deputy leader. In January 1991 Rudolph sent the State President a letter in which he informed De Klerk of his stand on violence and negotiation. Rudolph received his freedom in March 1991, together with political prisoners from banned organisations such as the ANC and joined the AWB as publicity secretary.

The leader of the Wêreld-Apartheidsbeweging (WAB), Koos Vermeulen, is allegedly the link between international far-right movements like the Basque Separatists of Spain, the French neo-Nazi movement L'Assaut, the British Dare, Companions of Justice and New Force Party and South African white extremists. The WAB and the Afrikaner-Nasionaal-Sosialiste act as the coordinators for about 30 right-wing groups in South Africa. Membership of these groups varies between three and 50.

The extremists on the right are very fragmented. More than 40 right-wing organisations have been identified. This fragmentation makes it difficult for the police to determine their plans and movements, but it also means that the organisations cannot launch a joint operation. Their numbers are much fewer than the rhetoric of the leaders wouldhave the public believe, but the fact that many of them have had military training does make them a dangerous element. The more impossible a constitutional overthrow of the present government seems to become, the more these groups will focus on extra-parliamentary actions. Opposition to the present government is thus a potentially unifying factor. If a sophisticated elite should come to the fore, this fragmented group of far right-wingers could become a real revolutionary threat.

Many of these militant and fundamentalist ultra right-wing organisations overlap. Some have a member-ship of only two or three people. Many threaten to oust the government by force. In reality, a coup is not within their reach. One such organisation that came to light in March 1991 was the Boer Republican Army. This organisation not only threatened to "exterminate" left-orientated political leaders but also threatened to damage the offices and property of organisations such as the NP, AB, SACP, and PAC and multi-national corporations such as Coca Cola, Shell and BP with explosives.

There is no shortage of fanatics, but they have few supporters. Their actions and inflammatory statements are given wide publicity in the media. Some of the extremist organisations that have been identified include:

. Wit Beveydingsleër.

. Orde van die Dood.

. Wit Kommando.

. Afrikaner- Nasionaal- Sosialistiese Beweging.

. Boere-Weerstandsbeweging. During July 1991 some members were arrested after a plot to assassinate a right-wing leader was uncovered.

. Afrikaner- Fascistiese Koalisie.

. Brandwag-Volksleër.

Blanke Bevrydingsbeweging.

. Wit Wolwe.

. Transvaalse Separatiste, also known as the Boere-Separatiste.

. Afrikaner-Front.

. Boere-Vryheidsbeweging.

. Wit Front.

. Magsaksie Afrikaner-Nasionalisme.

. Kaapse Rebelle.

. PatriotieseFront.
 

Die Afrikaner: Wie is ons vandag?
Frik Lotz on 12/19/2022 at 5:43pm (UTC)
 Baie keer word gevra wie die Afrikaner is en gewoonlik deur moedswilliges wat ’n politieke agenda het. Wie is dan ’n Afrikaner? Vir eers moet ons weet daar is ’n verskil tussen ’n Afrikaner en ’n Afrikaanssprekende.

Afrikaanssprekendes is almal wat Afrikaans praat en uit verskeie groepe kom. Die Afrikaner daarteenoor is ’n inheemse volk van Afrika met ’n eie unieke kultuur, geskiedenis, tradisies en erfenis. Verder het die Afrikaner ook sy eie Boererepublieke gehad en vier ook Geloftedag op 16 Desember wat hom baie uniek maak. Nie alle Afrikaanssprekendes is dus Afrikaners nie en netso is nie alle witmense Afrikaners nie.

Die Afrikaner het baie bygedra tot die opbou van hierdie land en behoort groot erkenning daarvoor te kry, maar al wat die Afrikaner kry is dwarsklappe en word gedurig die skuld vir alles gegee deur diegene wat nie verantwoordelikheid wil vat vir hul eie mislukkings nie, maar altyd op soek is na ’n sondebok. Feit van die saak is dat die Afrikaner nie gaan verdwyn nie, maar hier is om te bly. Ons as Afrikaners weet dus wie ons is en moet trots wees daarop. Ek is ’n trotse Afrikaner en nie skaam om dit te sê nie. Wat sê u, die leser?
 

Die Boere
wikipedia.org on 12/19/2022 at 5:36pm (UTC)
 Die Boere is 'n geskiedkundige term wat verwys na 'n etniese en kulturele groep wat bestaan het uit die afstammelinge van die hoofsaaklik Nederlandssprekende boere en hulle families wat hulle in die 1800's in die Oranje-Vrystaat, Transvaal en, tot 'n mindere mate, Natal gevestig het en daar 'n aantal Boererepublieke gestig het. Die groep sluit in die nakomelinge van die Voortrekkers wat die Kaapkolonie in die begin van die 19de eeu tydens die Groot Trek verlaat het, Kaapse burgers wat later na die Transvaal of Vrystaat geïmmigreer het en geassimileerde immigrante uit Europa. Verskeie redes word aangegee vir die verlaat van die Kaapkolonie waaronder ontevredenheid met die Britse koloniale regering, voortdurende grensoorloë tussen die Xhosas en die inwoners van die Kaapkolonie met gepaardgaande gebrek aan sekuriteit, gebrek aan grond, die afskaffing van slawerny in die Kaap, arbeidsprobleme en politiese marginalisering.[2]

Die term Boere het aanleiding gegee tot 'n aantal woordsamestellings wat verband hou met die kultuur en gebruike van die Boere insluitend: boeresport, boeretroos, boerekos, boerehaat, Boerejood, boereperd of boerperd, ens. Die oorloë tussen die Boererepublieke, die Oranje-Vrystaat en die Zuid-Afrikaansche Republiek word soms die Eerste- en Tweede Boereoorloë genoem. Die term Boerevolk is ook histories gebruik as 'n alternatiewe benaming van die Afrikaners of 'n gedeelte daarvan.[3] Die term is ook in baie ander tale oorgeneem soos Engels: Boers, Frans: Les Boers, Portugees Os bóeres en Duits: Die Buren. Die term is later met beide positiewe (prysende) en negatiewe (beledigende) konnotasie in die letterkunde en alledaagse lewe gebruik om na Afrikaners te verwys.[4][5]
Geskiedenis
Oorsprong

Die Boere was afstammelinge van setlaars wat hulle sedert die 1650's tot die 1800's in Suid-Afrika gevestig het. Hulle is merendeels die nasate van Nederlanders, Vlaminge, Franse Hugenote en Duitsers. In kleiner getalle vorm ook Skandinawiërs, Portugese, Italianers, Pole, Skotte, Engelse, Iere en Walliesers deel van die Boerevolk se voorouers. Verder het ondertrouery met inheemse Khoi en ingevoerde slawe uit ander dele van Afrika, Maleisië en Indië ook bygedra tot die Boere-genepoel. Sulke gemengde afstammelinge is later as Kleurlinge gekwalifiseer onder Apartheidwetgewing, en daarna as Afrikaanses of Bruinmense in die post-Apartheid era. Die Boere was oorwegend Christene en streng Calvinisties. 'n Minderheid maar nogtans 'n noemenswaardige getal behoort aan Pinkster groeperings.
Trekboere en die Groot Trek

Twee groepe emigrante het die Kaapkolonie in die tweede kwart van die 19de eeu verlaat. Die eerste hiervan was die Trekboere wat opsoek na beter weivelde oor die grense van die kolonie getrek het. Die tweede groep was die Grensboere in die Oos-Kaap, wat 'n sterker politieke dryf gehad het om die kolonie te verlaat, wat die Groot Trek onderneem het en wat later as die Voortrekkers sou bekend staan. Die Voortrekkers se migrasie het in 1835 begin as gevolg van ontevredenheid met die Britse koloniale owerheid, aanhoudende grensoorloë, gebrek aan grond, arbeidsprobleme en 'n gevoel dat hulle polities gemarginaliseer is.[2]

In 'n geskiedkundige konteks kan die term "Boer" verwys na 'n inwoner van een van die Boererepublieke of na diegene wat kulturele Boere was.
Anglo-Boereoorloë

Die Boere het twee oorloë aan die einde van die 19de eeu geveg om hulle internasionaal-erkende lande, die Zuid-Afrikaansche Republiek en die Oranje Vrystaat teen dreigende anneksasie deur Brittanje te verdedig. Die oorloë staan amptelik bekend as die Eerste Vryheidsoorlog en die Tweede Vryheidsoorlog.

Veral die tweede Anglo-Boereoorlog het tot mitologisering van die term Boer, in Suid-Afrika en in Europa, as etnoniem gelei.[4] Die Britse skrywer Sir Arthur Conan Doyle skryf byvoorbeeld in 1902:

"Neem 'n Nederlandse gemeenskap van die soort wat hulself vir vyftig jaar verweer het teen al die mag van Spanje, op 'n tyd toe Spanje die voorste wêreldmag was. Vermeng hulle met 'n telg van daardie onvermurfbare Franse Hugenote wat hul tuiste en besit prysgegee het, en hul land vir altyd agtergelaat het ten tyde van die Edik van Nantes se herroeping. Die produk moet uiteraard een van die mees geharde, lewenskragtige, onoorwinlike rasse wees om ooit op die aarde gesien te word. Neem hierdie gedugte mense en oefen hulle sewe geslagte lank in volgehoue oorlogvoering teen woesteling manne en wilde dierasies, onder omstandighede waarin geen swakkeling sou oorleef nie, plaas hulle sodat hulle uitnemende aanleg opdoen met wapens en ruiterskap, gee aan hulle 'n land wat uitnemend gepas is vir die taktieke van die jagter, die skerpskutter, en die ruiter. Voeg dan, eindelaas, 'n fyner temperament by hul militêre eienskappe deur 'n onverbiddelike lotvallige Ou Testamentiese geloof en 'n vurige en verterende patriotisme. Kombineer al hierdie kwaliteite en al hierdie dryfvere in een indiwidu, en jy het die moderne Boer – die mees gedugte teëparty om ooit paaie te kruis met die Britse Ryk. Ons militêre geskiedenis is grootliks opgemaak deur ons konflikte met Frankryk, maar Napoleon en al sy veterane het ons nooit so ru behandel as hierdie vasberade plaasboere met hul antieke godsdiens en hul sorgbarend moderne gewere nie.

Kyk na die kaart van Suid-Afrika, en daar, heel in die middel van die Britse besittings, soos die pit binne 'n perske, lê die uitgestrekte twee republieke, 'n magtige domein vir so geringe nasie. Hoe het hulle daar gekom? Wie is hierdie Teutoonse volk wat hulself so diep in Afrika ingegrawe het? Dit is 'n meermaal-vertelde verhaal, en tog moet dit weer vertel word om hierdie storie van selfs die mees kunsmatige inleiding te voorsien. Niemand kan die Boer ken of waardeer wat nie die Boer se verlede ken nie, want hy ís wat die verlede hom gemaak het."[6]

Die jong Winston Churchill, wat die tweede oorlog as verslaggewer van die Londense "Morning Post" megemaak het, het die vyand vir sy koerant soos volg geskets: "Teen vroegoggend, rydend deur die reën... elkeen van hulle 'n skerpskutter, elkeen gewoond daaraan om sy eie besluite te neem... hulle verlaat hulself op twee dinge: op hulle ysterharde kondisie en daaropvolgens, dat hul God van die ou testament die Amalekiete sal slag en in alle winde sal verstrooi."[7]
Verstrooiing

Na die Tweede Vryheidsoorlog het 'n klein gedeelte van die Boere Suid-Afrika verlaat. Vanaf 1903 het die grootste groep na die Patagonië-streek van Argentinië geëmigreer. Daar is vandag steeds 'n aantal Afrikaners in Argentinië.[8] 'n Tweede groep het na Kenia geëmigreer (toe onder Britse regering), waarvan die meeste in die 1930's na Suid-Afrika teruggekeer het. 'n Derde groep het, onder die leiding van Generaal Ben Viljoen, na Meksiko, Nieu-Meksiko en Texas geëmigreer in die suidweste van die Verenigde State van Amerika.
Moderne gebruik

In moderne tye, veral tydens die hervorming van apartheid en die era na 1994, het sommige Afrikaanssprekendes, hoofsaaklik dié met regse konserwatiewe politiese perspektiewe, hul voorkeur vir die identiteit "Boere", in plaas van "Afrikaners" te kenne gegee. Die groepe beweer dat daar baie nasate van die Voortrekkers was wat nie deel gevorm het van die (soos hulle dit sien) Kaap-gebaseerde Afrikaner-identiteit wat na die Tweede Vryheidsoorlog en die daaropvolgende Uniewording in 1910 te voorskyn gekom het nie. Sommige van die groepe dring daarop aan dat hulle hulleself nie as 'n verregse element van 'n politiese spektrum sien nie.[9] Die groepe beskou die Boere as 'n volk wat sowel in Suid-Afrika woon as in diaspora.

In Desember 2006 is daar 'n Boerevolk Verteenwoordigende Raad (BVR) verkies wat as die Boerevolk se spreekbuis moet dien en sekere take soos aan hom opgedra, moet uitvoer. Die "Volk" word op Bybels-voorgeskrewe wyse ingedeel in wa-laers wat hulle eie leiers demokraties verkies. Al daardie leiers kies dan weer hulle eie leiers, en so word persone van grondvlak af "opgestoot" om uiteindelik as volksverteenwoordiger te kan dien op die BVR. Die BVR beywer hom vir volledige volks- en staatkundige vryheid vir die Boerevolk, en bestaan derhalwe uit verskillende komitees wat die take van 'n staatsdiens-in-wording uitvoer soos nodig.

In 2007 het 'n Volksraad Verkiesing Kommissie tot stand gekom wat uiteindelik 'n verkiesing op 23 September en 24 September 2011 georganiseer het. Die verkose lede staan as die Boere-Afrikanervolksraad bekend. Hulle beywer hulself om hulle mandaat vir selfbeskikking tot uitvoering te bring.
 

Boeresport
Sarie Marais.Com on 12/19/2022 at 5:26pm (UTC)
 Boeresport

Vanaf Overvaal Stereo
Audio Player
00:00
00:00
Use Up/Down Arrow keys to increase or decrease volume.

Speel op eie risiko

Hier is nie net Boeresport nie, maar ook sommer speletjies wat meestal buite gespeel word.

Sakresies

i) Een deelnemer en sak.

ii) Standaardstreepsak sonder gate word geword gebruik.

iii) Die deelnemer lê op sy rug op die sak agter die wegspringplek. Met die klap van die skoot spring die deelnemer op, klim in die sak en spring weg.

iv) As ‘n deelnemer ‘n ander hinder om te hardloop, word hy gediskwalifiseer.

v) Mans en dames: 30 tree.

vi) Die wenner is die eerste persoon wat met sak en al verby die wenpaal spring.

Pit spoeg kompetisie (Bokdrolspoeg )

Sit ‘n vrugtepit in jou mond en kyk wie spoeg dit die verste (oorspronkilk was gebuik gemaak van bok mis.)

Kennetjie

Neem ‘n stok en ‘n kort dwarsbaklie. Hou die dwarsbalkie met jou duim op die stok vas. Gooi dan met een beweging die dwarsbalk in die lug op en slaan dit met die stok. Die dwarsbalk wat die verste trek wen.

Reëls vir die speel van kennetjie

1. TOERUSTING.
1.1 Ronde slaanstok 400mm lank. Deursnit 25 mm. Punte effens gerond met ‘n 3 mm. gatjie 15 mm van die een punt.
1.2 Sirkeltoutjie of riempie wat deur die gaatjie van die slaanstok kan gaan en wat sal verseker dat die slaanstok nie gedurende die spel van die slaner se hand sal afgly nie. Geen hou mag uitgevoer word sonder dat die toutjie om die slaner so pols is nie. ‘n Slaanstok wat uit ‘n slaner se hand spat tydens ‘n hou, kan iemand lelik seer maak.
1.3 Kennetjie 100 mm. lank. Deursnit 25 mm. Punte elfens gerond. Terloops, daar in Ugie het ons dit ‘n dokkerkie genoem.
1.4 Die slaanstok kan van enige hout wat nie gedurende die spel sal splinter nie, gemaak wees — ‘n taai hout soos Jakaranda word aanbeveel. Die kennetjie moet van ‘n sagter en meer poreuse houtsoort soos boekenhout of bloekom gemaak wees.
2. KLEDING.
Kleredrag moet verkieslik eenvormig wees ten einde identifikasie te vergemaklik en spangees te bou.

3. SPELERS.
3.1 Twee spanne bestaande uit agt spelers aan elke kant waarvan een die kaptein is. Indien die span onvolledig is by die aanvang van die wedstryd moet die kaptein die ontbrekende spelers vervang uit die geledere van ‘n ander span of die toeskouers of met die verminderde aantal speel, met verbeuring van die speelbeurte van die ontbrekende spelers. Twee beurte vir een speler om op te maak vir ‘n ontbrekende speler is ontoelaatbaar.
3.2 Die spankaptein doen die plasing van veldwerkers terwyl ‘n wedstryd aan die gang is.

4. SPEELOPPERVLAK (KYK DIAGRAM).
4.1 Die ideale slaanrigting is van suid na noord. Verdere aanwysings geskied met hierdie in gedagte. Die baan kan egter in enige rigting uitgelê word.
4.2 Die buitelyn van die speelveld loop van punt S (slaanhoek), noordwes met ‘n reguit lyn tot by H, reguit noord tot by punt R en dan oos met die agtergrens tot by Q; reguit suid tot by I en weer met ‘n reguit lyn in ‘n suid-westelike rigting tot by die slaanhoek S. Die slaanhoek se bene lê 90° oop.
4.3 Die grense en middellyn is vir die plasing van veldwerkers deur die kaptein van die span wat veldwerk doen.
4.4 Die slaanhok word met ‘n radius van een meter vanaf die slaanhoek S in ‘n noordelike rigting gemerk.
4.5 Die voorgrens se radius is 8 meter vanaf S.
4.6 Die middelgrens se radius is 20 meter vanaf S.
4.7 Die slootjie word reg op die middellyn binne die slaanhok gemaak met ‘n lengte van 450 mm. en met die punte van die slootjie ewe vêr vanaf die slaanhoek, S, en die slaanhokgrens, Z. Die slootjie kan halfrond of vierkantig wees met mates van 30 mm. diep en 30 mm. wyd. Die laaste 50 mm aan die punt van die slootjie naaste aan die speelveld moet geleidelik skuins na bo uitloop.
4.8 Gedurende die loop van die spel, veral waar ‘n hele klomp wedstryde na mekaar gespeel word, is die slootjie geneig om vanself langer te word. In so ‘n geval kan die skeidsregter spelers toelaat om tydens die uitkrap buite die slaanhok te staan ten einde die verlengde deel van die slootjie te kan gebruik. Vir al die ander houe moet die slaner egter steeds een voet binne die gewone slaanhok hou.
4.9 Indien die gemerkte slaanhokgrens verdof of verdwyn geld die skeidsregter se mening. Dit is verkieslik dat die grens dan wel op een of ander manier, soos ‘n lyn getrek op die grond, telkens voor ‘n span se beurt begin, aangedui word.

5. SPELREëLS: ALGEMEEN.
5.1 Loting vind plaas op ‘n wyse wat vooraf deur die organiseerders/skeidsregters bepaal word. Dit kan met die opskiet van ‘n munt geskied of met ‘n optik-en-slaanhou in welke geval die spankaptein wat die vêrste geslaan het, die loot wen. Hy besluit of sy span eers gaan slaan of eers gaan veldwerk doen. Ander voorafooreengekome reëlings is egter ook toelaatbaar.
5.2 Gedurende die uitskiet van die kennetjie staan die twee voorspelers van die veldwerkers op of agter die voorgrens en aan weerskante van die middellyn. Die agterspelers staan agter die middelgrens op enige plek binne die speelveld. Vanaf die swaardjiehou mag hulle vorentoe kom, maar om veiligheidsredes mag geen speler voor die uitvoer van ‘n hou nader as die voorgrens aan die slaanhok kom nie. Nadat ‘n hou uitgevoer is, mag spelers oor die voorgrens hardloop, spring of duik om die kennetjie te vang of keer. Sou ‘n agterspeler met die uitskiet nie agter die middelgrens staan nie en hy vang of blok die kennetjie, tel dit nie en kan die slaner voortgaan met swaardjie. Sou van die agterspelers nie agter die middelgrens staan nie, maar hulle meng nie in met die vlug van die kennetjie nie, gaan die spel normaal voort.
5.3 Die kennetjie mag met die skoen of enige liggaamsdeel gekeer of in die lug gehou word na ‘n slaanhou uitgevoer is ten einde dit te probeer vang. Sou die kennetjie deur ‘n speler so gekeer word en dit spat na ‘n ander speler wat dit vang sonder dat dit grond geraak het, tel dit as ‘n skoon vang.
5.4 Die kennetjie word altyd deur die veldwerker wat eerste daaraan geraak het, ingegooi, maar vanaf die plek waar die kennetjie tot stilstand gekom het, ongeag of daardie plek voor of agter die eerste plek van aanraking is.
5.5 Die veldwerker wat die ingooiwerk doen, mag nie vorentoe tree wanneer ingegooi word nie. Sy voorste voet mag nie verby die punt waar die kennetjie gelê het, beweeg nie. Dit maak egter nie saak hoe vêr hy vooroor buig of sy arm swaai nie.
5.6 ‘n Speler is uit wanneer:
– ‘n veldwerker die kennetjie in die lug vang voordat dit grond raak (kyk ook 5.3);
– ‘n veldwerker die slaanstok wat na die uitskiet oor die slootjie geplaas is, met die kennetjie raakgooi;
– ‘n veldwerker die kennetjie gooi dat dit binne die slootjie gaan lê of op enige manier oor die slootjie steek – raak die kennetjie egter slegs aan die rand van die slootjie, is die speler nie uit nie. Insgelyks, sou die kennetjie binne die slootjie grondvat, maar dit uitwip, is die speler nie uit nie. (Hierdie reël geld ook vir die teruggooi na die uitskiet)
– ‘n speler ‘n hou na die kennetjie misslaan. Die speler is wel geregtig om eers te oefen deur byvoorbeeld die kennetjie eers te laat val, maar mag nie ‘n slaanbeweging daarmee saam uitvoer nie. Die skeidsregter besluit of die aksie vir die uitvoer van die hou met die slaanstok reeds begin het en gee die speler uit.
– ‘n speler, tydens die uitvoer van ‘n hou, nie ten minste een voet binne die slaanhok het nie. Die kennetjie mag alleenlik geslaan word indien die speler met minstens een voet binne die slaanhok staan.
– ‘n speler die kennetjie by die grense van die speelveld uitslaan of uitskiet. Dit geld sowel vir die grense HS en IS (Verwys na die diagram) wat die slaanhoek vorm as vir HR en IQ wat die sykante van die speelveld vorm, maar nie die agtergrens nie. Raak die kennetjie grond binne die speelveld voor dit uithop, gaan die spel normaal aan en word ingegooi vanwaar die kennetjie die grond gevat het binne die speelveld. Sou die kennetjie egter op die grenslyn land voor dit uitspring, is die speler uit. Sou die slaner die kennetjie slaan en dit skiet teen ‘n toeskouer vas en spring terug die speelveld in, tel die hou nie en moet die slaner dit oor uitvoer.
5.7 Die spankaptein alleen mag appèl aanteken.
5.8 Elters word nie outomaties aangeteken nie ongeag hoe vêr die kennetjie geslaan word. Na elke suksesvolle slaanhou moet die kennetjie teruggegooi word en meting plaasvind ten einde elters te kan bepaal.
5.9 Elke elter tel een punt vir die span van die speler wat die slaanhou uitgevoer het.
5.10 Wanneer die kennetjie deur ‘n veldwerker teruggegooi word en die kennetjie raak aan ‘n omstander, moet dieselfde veldwerker die kennetjie weer ingooi vanaf dieselfde punt volgens die skeidsregter se aanduiding. Die veldwerker wat ingooi moet dus bly stilstaan nadat hy ingegooi het totdat die skeidsregter aandui dat die spel kan voortgaan.
5.11 lntimidasie van spelers is deel van die spel.
5.12 Ongeskikte gedrag deur spelers jeens ander spelers of die skeidsregter, volgens die skeidsregter se oordeel kan aanleiding gee tot diskwalifikasie van ‘n span.
5.13 Die hoofskeidsregter beslis alle dispute tussen skeidsregters en spankapteine.

6. SPELREëLS – EERSTE FASE.
6.1 Die slaner begin deur die kennetjie in of oor die slootjie to plaas. Die kennetjie word dan met die slaanstok uitgeskiet of uitgekrap. Die slaner kan enige posisie inneem mits een van sy voete in die slaanhok is.
6.2 Word die speler nie uitgevang nie, sit hy die slaanstok dwars op die punt van die slootjie naaste aan die speelveld. Die stok en die slootjie vorm dus ‘n T.
6.3 Die veldwerker wat eerste aan die kennetjie geraak het, gooi dan die kennetjie terug en probeer die slaner uitgooi (sien 5.4).
6.4 Slaag die veldwerker nie daarin om die slaner uit to gooi nie, voer die slaner die swaardjie-slaanaksie uit.
6.5 Hiervoor word die slaanstok in die hand vasgehou met die kennetjie dwars oor die slaanstok en rustend teen die vuis. Die kennetjie mag met die duim in posisie gehou word.

D7. SPELREëLS – TWEEDE FASE.
7.1 Was die hou suksesvol, sit die slaner nie weer die stok oor die slootjie nie, maar hou dit in sy hand terwyl ‘n veldwerker die kennetjie teruggooi. Geen speler mag tydens die ingooi die kennetjie se gang belemmer nie. Indien dit wel gebeur moet die skeidsregter die kennetjie oor laat ingooi.
7.2 Die slaner begin dan, onder toesig van die skeidsregter, vanaf die middelpunt van die slootjie af die afstand na die kennetjie toe meet. Een punt van die slaanstok moet altyd op die grond bly terwyl die ander punt opgelig en vorentoe oorgedra word. Die stok mag nie opgetel word in die meetproses nie. Die slaner moet die kortste pad na die kennetjie kies en moet tot by die naaste punt daarvan terwyl die lengtes hardop hoorbaar uitgetel word.
7.3 Die afstand van die kennetjie vanaf die meet punt bepaal dan die volgende slaanhou. Die skeidsregter bepaal die slaanhou en lig die slaner dienooreenkomstig in. Die skeidsregter se beslissing in die verband is finaal.

8. SLAANHOUE.
8.1 Kennetjie – wanneer die kennetjie minder as een stoklengte van die meetpunt lê: die kennetjie word op die ken geplaas of onder die ken vasgeknyp, laat val en dan weggeslaan.
8.2 Toontjie – een volle stoklengte, maar nie ten volle twee nie: die kennetjie word op die tone of skoenpunt geplaas, opgeskop en weggeslaan.
8.3 Tip-Top – twee volle stoklengtes, maar nie drie nie: die kennetjie word tussen die duim en wysvinger van die vryhand in die lug gehou, met die slaanstok die lug ingetik en dan met ‘n tweede hou weggeslaan.
8.4 Vuisie – drie stoklengtes, maar nie vier nie: die kennetjie word op die vuis van die vryhand gebalanseer, die lug ingegooi en weggeslaan.
8.5 Bokkie – vier stoklengtes, maar nie vyf nie: die vryhand word oop uitgestrek met twee middelvingers na onder toegevou en die kennetjie oor die bokant van die pinkie en wysvinger geplaas waarna dit die lug ingegooi word en weggeslaan word.
8.6 Ogie – Vyf stoklengtes, maar nie ses nie: die kennetjie word op die slaner se oog (of op sy bril) gebalanseer, laat val en weggeslaan.
8.7 Oortjie – ses stoklengtes, maar nie sewe nie: die kennetjie word op die oor gebalanseer, laat val en weggeslaan.
8.8 Ellie – sewe stoklengtes, maar nie agt nie: die vry arm word horisontaal gelig en die hand na die bors gebring, die kennetjie word dan op die gebuigde elmboog geplaas, die lug ingeskiet of laat val en weggeslaan.
8.9 Agt stoklengtes is ‘n elter en dus ‘n punt vir die sloner se span. Daar word dan verder van een af getel om die slaanhou te bepaal – minder as een stoklengte = kennetjie, een maar nie twee nie = toontjbe, ens. Kan daar weer tot agt stoklengtes getel word, dit wil sê ‘n totaal van sestien, kry die slaner se span nog ‘n elter (punt) by en so word die proses herhaal tot by die kennetjie.
8.10 Die optik-en-slaanhou – die kennetjie word enige plek op die grond in die slaanhok neergeplaas, met die slaanstok getik sodat dit opwip die lug in en dan met ‘n tweede hou die veld ingeslaan.

9. DUUR VAN SPEL.
9.1 ‘n Kennetjiespel duur 20 minute aan ‘n kant of totdat al die spelers uit is, welke een ook al eerste gebeur. Die tyd kan deur die organiseerders ingekort word.
9.2 Die skeidsregter se beslissing oor die tyd gegun is finaal en geen argument daaroor sal toegelaat word nie.
9.3 Indien ‘n hou reeds geslaan is en die tyd is verstreke is dit die speler se reg om sy beurt te voltooi en die opponente moet teruggooi en die afstand gemeet word vir ‘n moontlike elter.
9.4 Indien die spanne gelykop speel, moet die skeidsregter ‘n verdere vyf minute per kant toelaat, totdat ‘n uitslag bereik is. Indien twee spanne na verskeie probeerslae nogsteeds gelykop is, moet die twee spankapteine elkeen ‘n swaardjiehou uitvoer en die een wat die kennetjie die vêrste kan slaan se span wen die wedstryd.
9.5 Die skeidsregter KAN ekstra speeltyd aan ‘n span toeken vir tyd verlore as gevolg van ‘n besering tydens die spel opgedoen, of opsetlike tydvermorsing deur die teenstanders.
9.6 Die span wat die meeste elters aangeteken het, wen die wedstryd.

ie speler gooi dan die kennetjie met ‘n opwaartse swaaibeweging van die slaanhand in die lug en slaan dit met die slaanstok die veld in.

Giffie

i) Daar is 3 gate( in grond) Deelnemers gooi die eerste gooi van gat een na 3.

ii) Die persone wat in die gaatjie gooi, is dan “giftig” en kan die ander uitskakel deur hulle by gaatjies in te wag en met hulle klip(‘n plat klip wat in ‘n gaatjie kan inskuif) te raak en uit te skakel.

iii) Die “giffie” klip mag nie in ‘n gaatjie beland nie. Ter enige tyd mag daar van “padkos” gebruik gemaak word deur bv. enige deelnemer se klip met syne raak te gooi en sodoende nader aan ‘n gaatjie te kom en dan in te gooi.

iv) Hy mag so op en af van padkos gebruik te maak tot hy die 3de keer(eerste gooi ingesluit wat bv. nie in was nie) in gaatjie nr. 3 ingooi en dan “giftig” is. Ter enige tyd kan ‘n speler met sy klip teen ‘n ander speler s’n raak met ‘n gooi beweging en dan in ‘n gaatjie ingly en sodoende “giftig” wees. Hy moet dan soos reeds gesê, die ander in wag en /of raakgooi.

v) Intussen kan iemand ook giftig raak en dan is dit ‘n tweestryd of driestryd ens. ens.(plat klip is nodig)

Eier en Lepel resies

i) Deelnemers: Drie persone wat elk ‘n derde van die afstand hardloop.

ii) ‘n Eetlepel word aan elke persoon verskaf, en ‘n eier wat vir 3 minute gekook is, word aan elke span verskaf.

iii) Die doel is om die eier in die lepels tot verby die wenpaal te dra. Die eier mag nie breek nie.

iv) Die eier word drie tree voor die wegspringplek geplaas, terwyl die eerste lid van die span agter die wegspringlyn staan.

v) As die skoot klap, word die eier opgeskep met die lepel wat in die hand gehou word en na die volgende lid van die span gedra word.

vi) Die eier word in die lug deur die volgende spanlid op sy lepel oorgeneem, hy hardloop daarmee na die derde lid. Die derde laaste lid hardloop verby die wenpaal.

vii) Gedurende die reisies mag die eier onder geen omstandighede met die hand aangeraak word nie.

viii) As die eier val sonder om te breek, mag dit weer opgeskep word.

ix) Die afstand is 30 tree vir elke deelnemer.

x) By oorgee mag geen van die lede mekaar se hande steun of ondersteun nie.

Sweepslaan

Gebruik ‘n blikkie as teiken.

Vrot-eier

Sit in ‘n sirkel op die grond. Een peroon hardloop met ‘n opgevoude sakdoek in sy hand om die sirkel en gooi die sakdoek agter een van die deelnemers. Die deelnemer tel dan die sakdoek op en hardloop om die sirkel terwyl die vorige hardloper sy plek inneem. Sou ‘n persoon nie die sakdoek optel voordat die hardloper weer by hom kom nie, is hy ‘n vrot eier en moet in die middel van die sirkel sit totdat ‘n volgende persoon uitgevang word.

Eiergooi

Deelnemers staan sowat 4 treë uit mekaar en gooi die sakkie aan ‘n spanmaat. Vang laasgenoemde dit, word die afstand tussen die deelnemers telkens met een tree vergroot en die span (twee persone) wie se eiers die langste hou, is die wenners.

Windbuks / Kettie Skiet

Kan blikke, bottels wat dit meer opwindend maak as teikens gebruik

Kleilat gooi

Gebruik ‘n blik as teiken. ‘n Wilger lat word gebruik met ‘n stukkie klei op die punt.

Kussingslaan

i) Twee persone kry elk ‘n kussing.

ii) Die doel is om ‘n val teen die teenstaander aan te teken, nl. om, deur van die kussing gebruik te maak, die teenstaander aan die grond te laat raak of om met sy hande aan die stellasie te laat raak.

iii) n Stellasie word opgerig met ‘n dwarsbalk waarop die twee deelnemers sit, en ‘n slaan sak (kussing) word aan elk gegee.

iv) ‘n Deelnemer mag nie ‘n val teen sy teen staander aanteken deur die gebruik van sy voete of kaal hande nie.

v) ‘n Deelnemer mag nie sy teenstaander se kussing vashou nie.

vi) As die kussings aan mekaar vashaak, mag die teenstaander nie met die kussing getrek word om ‘n val teen horn aan te teken nie.

vii) As ‘n deelnemer ‘n oortreding begaan (iv,v en vi) waarsku die beoordelaar hom een maal, en by ‘n volgende oortreding word ‘n val teen hom aangeteken.

viii) Beskutting om die ore word toegelaat,

ix) Die persoon wat. eerste ‘n val aanteken, wen.

Toutrek

i) Agt persone wat trek en een wat hulle aanmoedig, vorm ‘n span.

ii) ‘n Tou word gebruik, met ‘n lintjie in die middel gebind, en twee verdere lintjies aan weerskante hiervan, op afstande drie voet van die middelste lint.

iii) Die spanne begin trek op ‘n teken van die afsetter met die middelste lint oor ‘n beginlyn; geen deelnemer vat tussen die linte aan die tou nie.

iv) Die doel is om die lint naaste aan die teenstaander oor die beginlyn te trek.

v) Die span wat hulle teenstaanders eerste twee keer oortrek, wen

Naald en Gare

1) Deelnemers: Twee persone, wat elk helfte van die afstand aflê.

ii) ‘n Naald en garingdraad, albei standaard/ grootte, word aan elke paar verskaf.

iii) Die eerste persoon hardloop met die garingdraad tot by die ander, terwyl die ander persoon die naald vashou, en steek die draad deur die oog van die naald; daarna hardloop die tweede persoon met die naald en gare tot oor die wenpaal.

iv) Die garepersoon” mag die “naaldpersoon” aan die onderarm stut met die insteek van gare, maar die vingers mag nie raak nie.

v) Afstand: 30 tree vir elke deelnemer.

Skilpad resies

i) Deelnemers: Twee persone wat die skilpad vorm.

ii) Die skilpad word gevorm deurdat A sy bene van voor af om B se middel slaan, agteroor sak en met sy bolyf tussen B se bene buig; B buig nou vooroor totdat sy hande op die grond raak en A plaas sy hande op B se hakke.

iii) As die skoot klap, begin die skilpad beweeg vanaf die wegspringplek.

iv) Sonder dat A met enige liggaamsdeel aan die grond raak, moet B vanaf die wegspring plek tot by die wenpaal handeviervoet loop.

v) Indien A grond raak, word die skilpad gediskwalifiseer.

vi) Die afstand is 20 tree.

Skilpadtrek

i) Een persoon trek tou teen sy teenstaander.

ii) Een sirkeltou word gebruik.

iii) Die doel is om enige deel van die teenstaander se liggaam oor die beginlyn te trek.

iv) Die tou word met ‘n lus om die nek gehak en loop van voor af tussen die deelnemer se bene na die teenstaander toe.

v) Aan die begin staan die deelnemers gereed, sodat die punt wat die middel van die dubbele tou aandui, bo-oor die beginlyn is, en begin dan trek.

vi) Die deelnemers gebruik hande en voete om vas te skop.

vii) Die persoon wat sy teenstaander eerste oortrek, wen.

Perd en Ruiter

i) Deelnemers: Twee spanne van twee persone, van wie een die perd is, en die ander die ruiter wat op die perd se rug sit.

ii) Die doel van die ruiter is om die teenstaander se ruiter van die perd af te kry, of om die perd te laat val. Die ruiter mag wel grond raak as hy nog op die perd kan bly sit.

iii) As albei pare val (ruiters en perde) word die val teen die paar toegeken van wie die perd of ruiter eerste geval het.

iv) Die paar wat eerste ‘n val aanteken, wen.

Bobbejaan Resies

i) Deelnemers wat handeviervoet hardloop soos bobbejane.

ii) Die deelnemers staan oorgehaal by die weg gra springplek en begin hardloop as die skoot klap.

iii) Die afstand is 30 tree.

iv) Sodra ‘n persoon nie met die hande ook hardloop nie, word hy gediskwalifiseer.

Driebeen Resies

i) Deelnemers: Twee persone met die regter bee van die een aan die linkerbeen van die ander gebind.

ii) Die enkels moet voor en ná die reisies stewig vasgebind wees.

iii) Afstand: 50 tree.

Hindernis Resies (Mans)

i) Een deelnemer per span.

ii) 440 tree word gehardloop met die volgende hindernisse.

iii) Na 100 tree lê alle deelnemers se skoene op ‘n hoop, elkeen moet sy skoene uitsoek en aantrek.

iv) Na 160 tree in ‘n sak klim en 30 tree hardloop.

v) Na 190 tree word van die sak ontslae geraak en kruip onder ‘n bokseil deur.

vi) Na 220 tree ‘n bottel koeldrank drink.

vii) Na 260 tree ‘n lemoen of appel uit ‘n bad water met die mond haal. (Die lemoen of appel moet nog in die deelnemer se besit by die wenpaal wees).

viii) Na 300 tree ‘n vetkoek wat aan ‘n lyn hang en in stroop gedoop is, opeet met die hande agter die rug.

ix) Na 340 tree ‘n suiglekker met die mond uit ‘n kartonbord haal met die hande agter die rug. (Moet by die wenpaal getoon word.)

x) Laaste 100 tree naelloop.

Hindernis Resies (Dames)

i) Een deelnemer per span.

ii) 150 tree word gehardloop met die volgende hindernisse:

iii) Na 50 tree skoene aantrek wat op ‘n hoop lê.

iv) Na 100 tree koeldrank drink.

v) Na 120 tree in ‘n sak klim en verby die wenpaal hardloop.

Kruiwastoot

i) Deelnemers: Twee persone, van wie een die ,,kruiwa” is wat deur die ander persoon gestoot word.

ii) Die doel is om die kop van die “kruiwa” eerste verby die wenpaal te stoot. Die ,,kruiwa” word aan sy “enkels” vasgevat, terwyl ,,kruiwa” en stoter agter die wegspringplek staan. As die skoot klap, beweeg die “kruiwa” op sy hande na die wenpaal.

iii) Die enkels mag gedurende die reisies nie gelos word nie.

iv) Afstand: 20 tree.

Agterstevoor resies

i) Deelnemers hardloop agteruit en mag nie omkyk nie.

ii) Afstand: 50 tree.

Balrol

i) Twee deelnemers vorm ‘n span.

ii) Lid A van die span lê op sy rug met sy voete naaste aan die wegspringplek.

iii) Lid B van die span staan met sy voete by A se kop en kyk in dieselfde rigting as A. A neem B aan die enkels met sy hande en B neem A aan die enkels met sy hande.

iv) Sodra hulle die teken kry, begin hulle al rollende voortbeweeg. Hulle mag mekaar se enkels nie los voordat hulle verby die wenpaal is nie.

v) Afstand: 30 tree.

Moeder en baba

i) Die baba mag nie ouer wees as sestien maande nie.

ii) Die moeder staan by die wenstreep.

iii) Iemand hou die baba 10 tree van die moeder af vas.

iv) Sodra die babas moet “wegspring”, word gelos. Die moeder mag die baba roep en lok, maar mag nie die wenstreep verlaat nie

v) Die babas mag kruip, loop of hardloop

Dobbertjie

i) Spelers gooi met hul groot klippe na ‘n houer om die dobbertjie te laat kantel. Die speler wat die verste lê, is aan en die ander gooi dan na die houer waar die dobbertjie op is.

ii) As almal gegooi het staan hulle by hulle klippe want as een die dobbertjie kan laat kantel gryp hulle elkeen hulle klip en hardloop na die lyn toe.

iii) Die persoon wat aan is moet enige een raak wat weer aan is. Ter enige tyd kan enige persoon sy klip gryp en hardloop om te probeer om die dobbertjie om te gooi waarop die ander dan hulle klippe gryp en hardloop.

iv) Die persoon wat die dobbertjie oppas moet blitsig die dobbertjie terugsit en poog om iemand te raak wat dan weer aan is.

v) BENODIG:

(1) Kan klippe gebruik , anders staal “ghoons” wat by skrootmetaal terreine gekoop kan word.

Appel hap

Gooi ‘n paar appels in ‘n drom water. Deelneners moet probeer on ‘n appel met die mond uit die water te haal sonder om enige hande te gebruik.

Appel aanstuur

Knyp ‘n appel teen jou skouer vas met jou ken. Stuur dit aan na die persoon langs jou. Die span wat eerste die appel by die laaste deelnemer kry sonder on enige hande te gebruik wen. ‘n Span bestaan uit ten minste 3 lede uit.

Beskuit eet en fluit.

Deelnemers moet ‘n beskuit droog eet, en sodra dit klaar gesluk is fluit. Die persoon wat eerste kan fluit wen.

Blikbord

Gebruik ‘n blikbord of ‘n ou skinkbord.
Almal sit in ‘n kring en elkeen kry ‘n geheime nommer wat in sy oor gefluister word.
Een persoon spin die bord, roep ‘n nommer uit en gaan sit weer.
Die persoon wie se nommer uitgeroep is, moet opspring en die bord probeer vang voordat dit omval.
Hy spin hom dadelik weer en roep weer ‘n nommer uit.
Wie nie die bord betyds vang nie, is uit.
‘n Mens probeer die sterkste opponent uitskakel deur sy nommer so vinnig na mekaar as moontlik te roep.
Die een wat die langste kan uithou, wen die speletjie.

Boompie verplant

Dis verwant aan Derdemannetjie.

Die kinders staan ook twee-twee agtermekaar in ‘n kring. Die buitenste kring kan Adams en die binne kring Evas wees (of enige ander name). Daar is ook iemand wat met ‘n slaanding regstaan en opdragte uitroep. Hy kan iets uitroep soos: “Evas, drie plekke na regs!” en dan moet al die Evas drie plekke aanbeweeg. Dan weer: “Adams vyf plekke na links” en so aan. As hy skree: “Evas, boompie verplant”, moet hulle terughardloop na hul oorspronklike Adam toe en voor hom gaan staan. As hy skree: “Adam, boompie verplant”, moet die Adam sy maat soek.

Die kwaaiste deurmekaarspul is as hy net skree: “Boompie verplant”, want dan hardloop almal rond op soek na sy oorspronklike maat. Die een wat die skreewerk doen, moet ook die slaanwerk doen. As jy nie gou genoeg by jou regte plek uitgekom het nie, kry jy dit … natuurlik net speel-speel

Krappe en krewe

Kinders word in twee groepe gedeel. Die een groep is die krappe en die ander krewe. Hulle vorm twee rye wat teenoor mekaar staan, gereed omweg te hardloop. Een persoon staan voor die twee rye en skree “krappe” of “krewe”. As hy “Krappe” skree, moet die krappe weghol en die krewe moet probeer om soveel moontlik van hulle te vang. Die wat gevang is, gaan dan oor na die krewe toe, of andersom. Die pret kom by die skree, want die woord word so uitgerek …. krrrrrrrrrrrrrrrr… dat die groep nie kan raai wat hy gaan roep nie.

Die speletjie het ook bekend gestaan as Kraai en Krane

Bok in die hok

Dis ‘n bal speletjie wat versigtig gespeel moet word. ‘n Groep kinders staan in die middel (die bokke) en dan is daar twee kinders wat elkeen aan weerskante van die speelveld staan (die jagters).

Die idee is om met ‘n tennisbal ‘n bok raak te “skiet” terwyl jy die bal vir die ander “jagter” gooi. Hulle mag nie hoe”r as die middellyf gooi nie. Die bok wat raakgeskiet word, gaan na die jagter toe wat hom geraak het. De jagter met die meeste bokke is die wenner.

Bok-bok staan styf

Die kinders vorm ‘n lang ry. Die voorste kind buk, bene gebuig en hande op die grond voor hom. Die kind agter hom kom aangehardloop, druk met sy hande op sy rug en spring wydsbeen oor sy rug. Waar hy land, gaan buk hy en die een agter hom spring dan oor die vorige een en oor hom. Dieselfde gebeur totdat daar naderhand ‘n lang ry “bokke” is wat “styf staan” en oor wie gespring moet word. Sodra almal oor jou is, spring jy op en begin met die oorspringery en so hou dit aan en aan totdat almal moeg is.

Onder handjie klap

Vorm twee groepe wat teenoor mekaar en ook ‘n hele entjie (hardloopafstand) van mekaar af staan.
‘n Verteenwoordiger van een van die groepe gaan na die ander groep.
Almal hou hulle hande met palms na onder voor hulle uit.
Die verteenwoordiger loop op die ry af en streel met albei sy hande oor elke kind se hande.
Dan raak hy skielik iemand se hand aan die onderkant en begin terughardloop na sy groep toe.
Jy moet dan probeer om hom te vang.
As jy dit nie regkry nie, is dit jou beurt om by sy groep dieselfde te doen en weg te hardloop.

Die sielkunde agter die speletjie is dat as jy graag in die ander groep wil wees, soek jy iemand wat jy weet jou sal kan vang, of andersom.

Die groep met die meeste lede is die wenners.

Wolf, wolf

Die wolf loop voor en die ander kinders loop agterna en singse:
“Wolf, wolf, hoe laat is dit?”
Die wolf antwoord dan se maar…”tienuur”.
Die kinders sing weer: “Wolf, wolf hoe laat is dit?”
en die wolf antwoord …”elfuur”.
So hou dit aan totdat die wolf skielik omdraai en skree:
“etenstyd!”
Hy probeer een van die kinders vang en die word dan weer wolf

Aftrekperd

Dis wanneer ‘n klomp kinders bymekaar is en die helfte ‘n groter geboude maat kry en op sy rug klim. Die spelers beweeg nader na mekaar toe en dan moet die “Ruiters” probeer om mekaar afgetrek of afgestamp te kry. As die “perd” val of die “ruiter” met enige deel van sy liggaam aan die grond raak, is die “perd” en “ruiter” uit die spel. Natuurlik word die “ruiter” wat die langste op die “perd” bly as die wenner aangewys.

WOER-WOER

Jy weet mos, dit is ‘n lekker sterk wolletjie – lank natuurlik, en ‘n knoop. Die wol word dan by die knoop se 2 gate ingeryg, vasgeknoop en dan begin die opwen daarvan. So al in die rondte al in die rondte word dit so voor jou geswaai. Die twee wysvingers word as hakkies gebruik en as die wolletjie lekker goed opgewen is dan word dit getrek. Woer Woer Woer Woer het dit dan gemaak, ons het altyd geluister wie se WOER WOER kon die mooiste klank maak, maar ai tog as daardie wolletjie breek en die knoop spring daar weg, EINA!!

Blindemol

Een speler word gekies om aan te wees en word geblinddoek. Hy word dan in die rondte gedraai om hom “dronk” te maak. Hy moet dan probeer om die ander spelers in die groep te vang, wat natuurlik net in ‘n beperkte ruimte mag beweeg. Slaag hy daarin om iemand te vang, moet die speler doodstil staan sodat die “mol” kan voel wie die speler is. As hy nie daarin slaag nie, moet die persoon wat gevang is ‘n geluidjie maak. As die mol nou reg is, moet die gevange speler nou die mol wees.

Sakdoekie

Die groep verdeel in twee spanne en gaan staan sowat 10 tree uitmekaar. Een speler word gekies om in die middel tussen die twee spanne te gaan staan. Aan elke speler van beide spanne word ‘n nommer toegeken. Die speler in die middel neem nou ‘n sakdoek en laat dit afhang grond toe. Die speler wat die sakdoek hou, roep nou ‘n nommer byvoorbeeld Nommer drie! Albei spanne se nommer drie spelers moet nou hardloop om die sakdoek te probeer gryp. Die suksesvolle speler moet dan terughardloop na sy kant, terwyl die ander speler hom jaag en probeer vang. As die jaer daarin slaag om die ander speler te vang, moet die aan sy kant gaan staan terwyl hy op sy beurt weer by die ander span moet aansluit indien hy nie daarin slaag om die persoon te vang nie.

‘n Variasie hiervan word “Eggie” genoem, en met ‘n tennisbal gespeel, al verskil is dat daar nie twee spanne is nie en dat die spelers in ‘n kring staan, met die persoon wat aan is, in die middel van die kring. Elke persoon het dan ‘n afsonderlike nommer. Die persoon in die middel roep dan ‘n nommer uit en gooi die tennisbal in die lug. Die persoon wie se nommer uitgeroep is moet nou vorentoe hardloop en die bal probeer vang, indien hy daarin slaag moet hy dadelik weer ‘n nommer uitroep en terselfdertyd die bal in die lug gooi.

As die speler die bal misvang, moet hy op een been staan. Die speler wat die bal in die lug opgegooi het moet dan weer ‘n nommer roep, en indien dit weer die persoon op een been is, en hy vang weer mis, moet hy op sy knieë gaan staan, as hy weer geroep word moet hy na die bal kruip en indien hy misvang moet hy op sy rug lê en die volgende keer wat sy nommer geroep word na die bal toe rol. As hy dan misvang is hy uit. As hy op enige stadium voor hy uit is die bal vang, mag hy weer op albei bene staan.

Dryfsand

Ons het dit op skool baie gespeel, op die rugbyveld.

Word gewoonlik op ‘n grasperk gespeel. Enige aantal spelers kan deelneem en moet binne ‘n afgebakende gebied gespeel word. Een persoon is aan en moet die ander persone probeer vang. Die ander persone moet probeer om uit sy pad te bly. As hulle gevang word (hy hoef net aan hulle te raak), dan moet hulle wydsbeen gaan staan. As ‘n speler geraak is en hy staan wydsbeen, kan ‘n speler wat nog nie geraak is nie tussen sy bene deurkruip om hom vry te stel. As die vanger ‘n spesifieke speler jaag, mag hy hom nie raak terwyl hy tussen ‘n ander speler se bene deurkruip nie. Die vanger mag egter aan die ander kant gaan staan en vir die persoon wag. As die speler wat die vangwerk doen aan almal geraak het, al hardloop daar nog van hulle rond wat vrygestel is, is dit weer iemand anders se beurt om die vangwerk te doen.

Slangetjie

Hierdie speletjie is bietjie gevaarlik. en moet liefs onder toesig gespeel word.

Al die spelers staan in ‘n ry, twee persone langs mekaar mag nie in dieselfde rigting kyk nie. Speler 1 en 3, 5 ens se voorkante is in dieselfde rigting en spelers 2 en 4, 6 ens se voorkante is in teenoorgestelde rigting. Die spelers vat mekaar nou stewig aan die gewrigte vas. Die voorste speler (kop) begin nou hardloop en die res volg hom sonder om mekaar te los. Sodra almal beweeg, begin die kop draaie hardloop om sodoende die agterste persoon letterlik oor die grond te laat sweef. Die agterste speler mag onder geen omstandighede los nie. As dit gebeur is hy uit. As hy egter val terwyl hy nogsteeds vashou is dit sy beurt om voor te gaan trek. Indien die slangetjie iewers in die middel, breek, moet die agterste groep voor aanlas, sodat die persoon, waar die slangetjie gebreek het, die stert agter in die ry vorm.

Hierdie speletjie word al hoe lekkerder hoe meer mense daar is, glo my! Mens moet natuurlik wilde en gevaarlike swaaie verbied.

Blikaspaai

Die doel van die spel is basies dieselfde as wegkruipertjie. Bepaal vooraf ‘n bof, gewoonlik ‘n sirkel op die grond getrek. Plaas dan ‘n blikkie wat klippies in het in die bof. Terwyl die speler wat aan is met sy oë toe tot honderd tel (gewoonlik sit hy binne die sirkel) kruip die ander spelers weg. Sodra hy die telling voltooi het, begin hy soek. Die soeker skree die naam van die persoon wat hy sien uit (byvoorbeeld Piet) en voeg by ‘Blikaspaai vir Piet agter die boom!’. Hy hardloop dan terug na die bof en skop die blik weg en soek haastig ‘n wegkruipplek terwyl die speler wat gevind is, die blik moet gaan optel en terugneem na die bof voordat hy begin soek. Wegkruipers kan natuurlik ook die blik wegskop, wat die soeker dan eers moet gaan haal en in die bof terugplaas voordat hy weer begin soek. Elke keer as die blik weggeskop word, skreeu die skopper ‘Blikaspaai’ wat dan aan die ander spelers ‘n aanduiding gee dat hulle beter wegkruipplekke kan gaan soek. Die wegkruiper wat deur die soeker gevind is kan ook probeer om die bof voor die soeker te bereik en die blik weg te skop. Slaag hy daarin, moet hy hardloop en weer gaan wegkruip.

Die spel moet binne ‘n afgebakende gebied gespeel word, en die blik moet nie so weggeskop word dat dit onmoontlik is om dit te kry nie.

Koljander, Koljander so deur die bos

Twee spelers hou mekaar se hande in die lug vas terwyl die ander onderdeur moet loop. Die twee bepaal vooraf wie die lemoen en wie die suurlemoen gaan wees. Terwyl die spelers onderdeur die arms loop, sing die twee wat die arms omhoog hou ‘Koljander, Koljander so deur die bos. My ma en pa kook lekker kos, my boetie verstik aan ‘n druiwetros, die laaste een se kop word af gekap! Kiep, Kiep, Kiep Kap! Met die noem van Kap laat hulle dadelik hulle hande sak om die persoon wat op daardie stadium daar is toe te vou. Die gevangene word eenkant toe geneem en gevra waarvan hy hou, lemoene of suurlemoene, waarna hy agter daardie speler wat hy kies moet gaan staan.

Die speler wat gevang word, moet sy keuse tussen die twee maak sonder dat die ander spelers mag weet wat elk van die twee persone voorstel. As al die spelers klaar hulle keuses gemaak het, trek die twee spanne gewoonlik teen mekaar tou, en dit vind soos volg plaas, die twee spelers wat hulle arms omhoog gehou het, vat mekaar aan die voorarms vas terwyl elkeen se spanlede die speler voor hom om die lyf vashou. Die span wat eerste val is die verloorder.

Derde mannetjie

Staan in ‘n kring. 2 – 2 agtermekaar. Dan is daar 2 wat aan is. Een wat jaag en een wat gejaag word. Voordat die gejaagde gevang word moet hy voor een van sy maats gaan staan en die agterste een moet nou weer hardloop. As jy gevang word is jy aan, dan doen jy nou weer die jaag werk. Dit hou aan totdat hulle moeg is
 

WIE IS DIE AFRIKANERS?
Groete – Adriana Stuijt on 12/19/2022 at 5:07pm (UTC)
 Afrikaner of Boer?
WIE IS DIE AFRIKANERS?

Deur H Labuschagne
Noem vandag die woord “Afrikaner” in enige land in die wêreld, en die kanse is goed dat 99an die aarde se inwoners nie mooi sal weet waarvan mens praat nie – en dit mag ‘n groot persentasie Afrikaners self insluit!

In oorsese lande, neem baie mense onmiddelik aan dat “Afrikaner” verwys na die swart mense van Afrika – omtrent soos “Mexikaan” verwyse na iemand wat in Mexico woon. Noem die woord in Suid-Afrika, en baie liberaal-denkendes sal die woord met “rassis” vereenselwig – of andersins dan, bloot met iemand wat die taal “Afrikaans” praat. Maar tog sal nie een van hierdie antwoorde korrek wees nie. Selfs Afrikaners stry oor presies wie en wat ‘n regte Afrikaner is. Om die antwoord op hierdie vraag te vind, mag dit dalk nuttig wees om vir ‘n oomblik terug te kyk na die geskiedenis van die mense wat vandag oor die algemeen as “Afrikaners” beskou word.”

Afrikaners in die sewentiende eeu

Die vroegste grondlegger van die Afrikaner nasie, was ‘n Nederlandse mediese dokter, genaamd kommandeur Jan van Riebeeck. In die jaar 1652, het Van Riebeeck opdrag ontvang om ‘n halfweg-stasie by die Kaap van Goeie Hoop te stig, aan die suidpunt van Afrika. Die gedagte was om ‘n voorrade basis daar te stel vir die enorme vloot Nederlandse skepe wat op daardie stadium die belangrike handelsroete om die Kaap na die Ooste, gemonopoliseer het. Saam met Van Riebeeck het ‘n aantal Nederlandse werknemers gekom in diens van die Hollands-Oos-Indiese Kompanjie. Baie van hierdie persone sou nooit weer na Nederland toe terugkeer nie, en hulle vorm vandag die vroegste stamvaders van wat later die Afrikaner volk sou word.

Met verloop van tyd, het die “Kaap de Goede Hoop,” soos dit toe bekend gestaan het, gegroei totdat dit ‘n besonderse belangrike strategiese kol op die wêreldkaart uitgemaak het. Daar was ‘n voortdurende toestroming van Nederlandse burgers na die Kaap, en soos getalle uitgebrei het, het hierdie vroeë koloniste geleidelik al dieper die binneland in begin trek op soek na lewensruimte en bewerkbare landbougrond. Later is na hierdie binnelanders as “Vryburgers” verwys, aangesien hulle geleidelik vry geraak het van Nederlandse beheer. Indien hierdie normale uitbreiding ongestoord voortgegaan het, sou mens seker kon verwag dat die “Afrikaner” van vandag, ‘n betreklik suiwer Nederlandssprekende sou gewees het. Aardskuddende wêreldgebeure sou egter spoedig anders bepaal…

Koms van die Franse Hugenote

In 1685 gebeur daar egter iets wat die wêreldgeskiedenis dramaties sou beïnvloed. Die wel-bekende Edik van Nates word in Frankryk herroep, en oornag verdwyn die geloofsvryheid wat sedert 1598 deur Hendrik van Navarre gewaarborg was. Na dekades van relatiewe vrede word Protestantse Franse regoor Frankryk skielik deur die Katolieke meerderheid gejag, gemartel, van skole en besighede verbied en op groot skaal verdruk en vervolg. Hoewel die Protestantse burgers in die minderheid was, het ongeveer twee derdes van die land se aristokrasie aan die Protestantse geloof behoort. Ten spyte daarvan dat dit onwettig was om die land te probeer verlaat, het ‘n enorme golf van emigrasie skielik gevolg. Tot-en-met die draai van die eeu, is daar bereken dat Frankryk ‘n miljoen van sy beste burgers sou verloor. Reuse getalle het gevlug na ander lande in die vry wêreld – onder andere na Amerika, Duitsland, Brittanje en Nederland, en uiteindelik na die groen berge van die Kaap van Goeie Hoop.

In Nederland het omtrent 75,000 tot 100,000 Franse vlugtelinge, oftewel Hugenote, aangekom. In Nederland was hulle gulhartig ontvang, maar die groot invloei van vreemdelinge het die land wel onder druk geplaas. In die Kaap van Goeie Hoop was daar egter op daardie stadium ‘n tekort aan koloniste. Veral geskoolde koloniste wat oor waardevolle kundigheid beskik het. Dit is hier waar die Franse Hugenote skielik as ‘n bestiering beskou is, aangesien baie Franse vlugtelinge van die Franse wynbou streke afkomstig was. Baie was goed opgevoed en het oor ervaring en kennis beskik wat in die Kaap brood nodig was – veral aangesien die nuwe goewerneur, Simon van der Stel, erg begerig was om ‘n wynbou kultuur in die nuwe Nederlandse kolonie te vestig.

Die golf Franse Hugenote wat uit-eindelik na die Kaap gestuur was, het Van der Stel nie teleurgestel nie. Die nuwe koloniste het spoedig die Nederlandse sukkelende wynbedryf in ‘n sukses verander en ‘n nuwe klimaat van kultuur en voorspoed na die Kaap gebring. Van Suid-Afrika se prominentste en beroemde familiename het onder die Franse Hugenote hul oorsprong gehad. Name soos Marais, De Villiers, Joubert, Retief, Le Roux en Rousseau sou oor die komende eeue onveranderd bly. Ander sou met verloop van tyd egter verander word na ‘n meer Nederlandse spelling en uitspraak. So bv., sou Cronier verander na Cronjé, en Jourdaan sou Jordaan word, terwyl Pinard, Pienaar geword het, en Villon, Viljoen.

Hoewel daar aanvanklik konflik tussen die Franse emigrante en die Nederlandse owerhede was, het die Franse Hugenote en Nederlandse onderdane goed klaargekom. Aangesien beide groepe dieselfde geloof en grondstreke gedeel het, het integrasie maklik en gou plaasgevind. Teen die agtiende eeu reeds, het die Fransman Le Vaillant, opgemerk dat die Franse karakter al grootliks uit die Kaapse samelewing verdwyn het.

Britse okkupasie en vreemde invloed

Die Franse invloed het egter nie heeltemal verdwyn nie. Hoewel almal aan die Kaap Nederlands gepraat het, was die taal self al reeds besig om te verander. Die Franse invloed op die taal was merkbaar, terwyl woorde, idiome en uitdrukkings van ander inheemse tale hier-en-daar ook geleen en in die taal geïntegreer is. Die woord “gogga” is bv. ‘n ou Hottentot woord wat na enige tipe insek of kruipende gedierte verwys, en het spoedig deel van die nuwe spreekvorm geword. Teen hierdie tyd het die eens magtige Nederlandse teenwoordigheid op die wêreldtoneel egter gaandeweg begin verswak en toe verkrummel. Brittanje was gou om die Kaap se strategiese waarde in wêreldhandel te besef, en dit was nie lank nie, of die Kaap de Goede Hoop is ingelyf by die nuwe, groeiende Britse Ryk. Daar sou twee Britse okkupasies volg aan die Kaap terwyl Europa in vlamme sou opgaan tydens die Napoleontiese oorloë. Vanaf 1795 tot 1803 het Brittanje die bewind aan die Kaap oorgeneem. Vanaf 1803 tot 1806 was die Kaap onder die bewind van die Bataafse Republiek, en vanaf 1806 tot 1814, was die Kaap weer in Britse hande.

Die 1820 setlaars

Onder elke tydperk van Britse bewind, sou die Britse invloed in die Kaap al sterker word. Groot getalle Britse koloniste is ingevoer na die Kaap om in die staatsdiens werksaam te wees. Die grootste toestroming, was natuurlik die wel-bekende groot invloei van Britse Setlaars in 1820. Na afloop van die ontwrigting van die Napoleontiese oorloë, het grootskaalse werkloosheid in Engeland geheers. Daar is toe besluit om 1,000 Britse gesinne vanaf Engeland na die Kaap te verplaas, en uit-eindelik sou 1,000 mans en 3,000 vroue wel in die Oos-Kaap aanland. Hierdie koloniste was bedoel om ‘n buffer te vorm tussen die veglustige inheemse swart stamme van die binneland, en die Kaapse koloniste. Daar het egter spoedig ‘n redelike vermenging van Britse koloniste en Nederlands-Franse inwoners van die Kaap plaasgevind. Weereens het die Engelse teenwoordigheid ‘n subtiele, maar sigbare merk op die taal en kultuur van die inwoners gelaat.

Teen die 1830’s was die taal wat in die volksmond aan die Kaap gepraat was, lank nie meer dieselfde as ware Nederlands nie. Die nuwe dialek wat intussen so informeel gebore was, was dikwels sommer spottenderwyse “Kombuis-Hollands” of “Kitchen-Dutch” genoem. Hoewel die spreektaal nou “Kombuis-Hollands” was, het die geskrewe woord steeds opregte Nederlands gebly. Onder die nuwe Britse bewind was daar was egter grootskaalse onrus gewees in die Kaap en die Britse setlaars, sowel as die ou Kaapse inwoners het ‘n stormagtige tydperk van oorlog, moord en verwoesting beleef.

Die Groot Trek Begin

‘n Hele reeks bloedige grensgevegte teen die aanliggende stamme het gevolg, en regdeur hierdie tydperk het die Kaapse inwoners gevoel dat daar op gruwelike wyse teen hulle gediskrimineer was deur die Britse owerhede. Gemoedere het dikwels opgevlam, sodat daar teen 1836 reeds ‘n groot aantal koloniste was wat al dieper die binneland ingetrek het om van Britse oorheersing vry te kom. Die probleem was egter dat die Britse owerhede telkens die Kaap se grens aangeskuif het om die koloniste weereens in te sluk. Dit het uiteindelik daartoe aanleiding gegee dat die koloniste die situasie nie langer kon duld nie. Tussen die jare 1836 tot 1840 het ‘n enorme volksverhuising skielik plaasgevind. Gedurende hierdie tydperk sou ongeveer 15,000 Kaapse inwoners hul waens pak en die wilde, onbekende binneland van Afrika binnetrek om vir hulself ‘n heenkome te gaan vind wat so ver weg van Britse oorheersing sal wees as moontlik. Sedert hierdie tydperk is daar na die verhuisende Kapenaars as “Boere” of “Voortrekkers” verwys, en na die volksverhuising self as “Die Groot Trek.”

Die binneland van Afrika was ‘n wonderbaarlike wêreld vol wrede woestheid, onbeskryflike skoonheid, baarbaarse wreedheid, en ongekende oorvloed. Op die vlaktes van die sentrale binneland het die Voortekkers wilds-migrasies van miljoene der miljoene diere gevind. Verstom het die Voortrekkers gestaan en kyk na troppe wild wat vir drie dae lank van horison tot horison gestrek het. Die Voortrekker het die binneland ‘n uiters vreemde plek gevind. Sedert die draai van die eeu het ‘n reeks verwoestende stam-oorloë onder die swart inwoners van die land gewoed soos nog nooit tevore in die geskiedenis van Suider-Afrika nie. Onder veral die wrede heerskappy van die Zulu koning Shaka, en ook Dingane en Mzilikazi is die laaste van die oorspronklike steentydperk se volkere finaal uitgewis. Daarna het die Nguni stamme mekaar uitgemoor op ongekende skaal. Shaka self het ‘n totale “verskroeide aarde” beleid gevolg, waartydens enorme gedeeltes van die Suider-Afrikaanse binneland totaal ontvolk is. Duisende en tien duisende Nguni mense is uitgemoor en hulle nedersettings is in die grond in verbrand. Reuse gebiede op die suidelike Hoëveld, Transvaal en Natal is heeltemal skoongemaak van inheemse stamme. Die enkele klein groepies oorlewendes het in baie gevalle in vrees geleef en ‘n mensvreters-bestaan in die onherbergsame berg-streke gevoer. Voor hulle het die Voortrekkers slegs oop vlaktes gevind sonder teken van menslike inwoners. Die Voortrekker leiers het in enkele gevalle gemeld dat hulle slegs af-en-toe lank-verlate krale gevind het waarin slegs die as en beendere van die land se vroeëre volkere hulle begroet het. Die Voortrekkers het nooit werklik besef hoe enorm die skaal en omvang van hierdie moordproses was nie. Die plaaslike stamme sou later na hierdie tydperk wat minstens twee dekades geduur het, verwys as die Difeqane of Mfecane – die “gedwonge verhuising” of “verplettering in totale oorlog.” Tydens hierdie proses sou ganse nasies die terrein van Suid-Afrika in geheel verlaat en baie van hulle sou uit-eindelik hulleself hervestig tot sover as Sentraal- en Oos-Afrika, waar hulle nasate vandag nog woon.

Alhoewel die binneland van Suid-Afrika dus grootliks ontvolk en onbewoon was, was die Voortrekkers nogtans versigtig om die magtige bewindhebbende plaaslike swart stamme se grondgebied te vermy. Hulle het veral probeer om slegs deur die leë, oop streke trek, maar nogtans het etlike bloedige gevegte gevolg soos die bewindhebbende Nguni volkere met die Voortrekkers gebots het. Die Voortrekkers was herhaaldelik aangeval, maar ten spyte van reusagtige oormagte was hulle tog meerendeels in staat om hulleself suksesvol te verweer. Die Voortrekkers het uiteindelik verdeel in verskeie streke en hulleself gevestig as suksesvolle landbouers. Vrede sou egter nie vir ewig duur nie.

Boere verloor nogmaals hul grondgebied

Nie lank na die Groot Trek nie, is steenkool in die Boere se Republiek van Natalia ontdek. Gevolglik het die Britse owerhede Natal geannekseer. ‘n Kort veldslag het gevolg, en uit-eindelik is die Boere oortuigend verslaan deur ‘n sterk Britse mag. Vir die tweede keer het baie Boere hul waens gepak om nogmaals te trek – dieper die binneland in. Die gees van verset en koppigheid wat later so kenmerkend van die Boerenasie sou word, was toe al te bespeur toe die Boere vroue luid verklaar het dat hulle eerder “kaalvoet en sonder hoed oor die Drakensberge sal trek” as om weer onder Britse vlag te staan. Weliswaar het ‘n gedeelte van die Boere in Natal agtergebly, maar die meerderheid het ‘n tweede Groot Trek aangepak.

Op die vlaktes van die Oranje-Vrystaat en die nuwe Zuid-Afrikaansche Republiek (algemeen bekend as “Transvaal”) sou die Boere ongehinderd voortleef as landbouers totdat daar in die vroeë 1870’s diamante in die Vrystaat, en goud in die Transvaal ontdek is. ‘n Toestroming van buitelandse fortuinsoekers het gevolg. Eers het die Kaap sy eie grense uitgebrei om die nuwe diamantvelde van Kimberly in te sluk, en toe, in 1877 word die Transvaal deur Brittanje ge-annekseer. Vier jaar later het die Boere egter weereens die jeuk van Britse oorheersing eenvoudig te veel gevind, en breek die Eerste Anglo-Boereoorlog uit. Tydens vedslae soos dié by Skuinshoogte en Majuba is die Britse leër deur die Boere kommandos verslaan, en uiteindelik is daar in 1881 teësinnig selfbeskikking aan die Boere toegestaan.

Die volgende moeilikheid het egter gekom toe daar in 1886 die grootste goudreserwes in die wêreld ontdek is in Johannesburg, Transvaal. Die ou Boere was hoegenaamd nie verbaas toe daar weer oorlog uitgebreek het in 1899 nie. Hierdie keer sou die Tweede Anglo-Boereoolog duur tot 1902, en sou die Boere nasie as ‘n volk ‘n reuse slag toegedien word waarvan hy eers dekades later volledig sou herstel. Dit was ook nie ‘n wonder nie, want teen hierdie tyd was Brittanje die grootste en magtigste Ryk in die geskiedenis van die wêreld. Die Transvaal en die Oranje-Vrystaatse republieke was twee van die kleinste en swakste nasies op aarde, en nogtans het hulle bereid gestaan om alleen in ‘n oorlog uit te vaar teen die grootste ryk in wêreldgeskiedenis. Hierdie oorlog was die bitterste wat nog ooit tussen blanke volke in Afrika geveg was, en hoewel die Boere ‘n besonderse eervolle militêre rekord nagelaat het, sou die enorme oormag hulle nogtans breek. Die Tweede Anglo-Boereoorlog was in baie opsigte ‘n besonderse bittere en harde oorlog wat die wêreld se geskiedenis sou verander. Hierdie oorlog wat almal verwag het sou minder as drie maande duur, het drie jaar geneem voor die Boere se hardnekkige teëstand verbreek was. Selfs dan, was dit nie voordat die Transvaal en Vrystaatse Boere ongeveer 38 persent van hulle bevolking verloor het in militêre aksie en die Britse konsentrasiekampe nie. Vir Brittanje sou dit die duurste oorlog wees sedert 1815 – duurder as selfs die Napoleontiese oorloë en die Krim-oorlog! ‘n Oorwinning teen ‘n enorme koste van 200 miljoen pond, wat die Britse staatskas tot op die bodem gedreineer het, en wat 22,000 Britse menselewens uit ‘n totaal van byna ‘n half miljoen sou kos.

Met die einde van Tweede Anglo-Boereoorlog in Mei 1902, het die nasie wat aan die wêreld bloot as “Boere” bekend was, se naam finaal en klaarblyklik spontaan verander. Van daardie tyd af, was die Boere volk bekend as “Afrikaners.”

Ekonomiese en nasionale her-opbou, en Uniewording

Die na-oorlogse tydperk was besonder moeilik vir die Afrikaners. Met die meerderheid plase en klein dorpies op die Transvaalse en Vrystaatse platteland totaal verwoes, was die Afrikanervolk in relatiewe armoede gedompel. Maar onder leiding van hul oorlogtydse leiers soos generaals Louis Botha en Jan Smuts, het die verpletterde nasie vinnig weer begin opgang maak. In 1906 en 1907 is aan die Transvaal en Vrystaat “Verantwoordelike Selfbestuur” toegestaan, en dit was spoedig duidelik dat die Afrikaner-politieke leiers besig was om die politieke inisiatief in die land oor te neem. Onder nie nuwe Britse administrasie, is die vier provinsies van Suid-Afrika uiteindelik verenig as “Die Unie van Suid-Afrika.” As leier van die Afrikaners van Suid-Afrika het die beroemde generaal Louis Botha verkies om ‘n beleid van “versoening” na te streef met sy voormalige vyande. Hierdie beleidsrigting was sodanig effektief, dat hy spoedig ‘n aansienlik Britse ondersteuning ook sou geniet.

Maar te midde van al hierdie politieke groei en ontwikkeling, was daar al reeds krake sigbaar in Afrikanergeledere. Daar was ‘n groeiende element wat nie Louis Botha se “versoenings” beleid wou navolg nie, en wat gevoel het dat Botha en sy volgelinge te na aan hul voormalige vyande begin beweeg. Tydens die Eerste- en Tweede Wêreldoorloë van 1914-1918 en 1930-1945 respektiewelik, het hierdie verdeeldheid verder gegroei. Veral toe Botha se regering aangekondig het dat Suid-Afrika die Britse Ryk sou steun in sy stryd teen Duitsland en die Spilmoondhede. Tydens die Eerste Wêreldoorlog het ‘n Afrikaner rebellie uitgebreek onder leiding van etlike belangrike Boere leiers wat verkies het om Duitsland te steun, en die geleentheid te gebruik om te veg vir hulle onafhanklikheid vanaf Groot Brittanje. Hierdie rebellie is egter geweldadiglik deur die Uniemagte onderdruk en uitgewis. Die Afrikaner Rebellie sou spore van verdeeldheid in Afrikaner midde laat wat nog vir dekades sou voortduur, want dit was vir alle praktiese doeleindes niks anders nie as ‘n kort, maar bitter burgeroorlog.

Tydens die na-oorlogse jare het tydperke van droogte en ekonomiese swaarkry gevolg, en terselfdertyd het die Afrikaner as politieke wese stelselmatig al meer met ‘n ontwakende swart politieke bewuswording begin bots. ‘n Tydperk van ontwakende Afrikaner nasionalisme het in 1938 begin, en die Afrikaner se dominering van die politieke terrein in Suid-Afrika het voortgegaan totdat ‘n groot dag in 1961 aangebreek het. Minder as sestig jaar na die verlies van sy politieke vryheid, het die Afrikaner weer die politieke teuels in Suid-Afrika oorgeneem toe die land volle politieke onafhanklikheid van Groot Brittanje ontvang het. Sedert hierdie datum sou die Republiek van Suid-Afrika ‘n vrye en outonome land wees. Onder die nuut-verkose Nasionale Party, het die nuwe geslag Afrikaner leiers voortgegaan om die na-oorlogse bloeitydperk ten volle te benut. Die land se infrastruktuur is opgebou en ontwikkel totdat Suid-Afrika tereg beskou kon word as ‘n model van sukses in Afrika. Tesame hiermee, het daar egter voortdurend rooi ligte geflikker. Daar was voortdurend moeilikheid aan die broei, wat voortgespruit het uit die beleid van Aparte ontwikkeling, wat die Nasionale Party nagestreef het. Steeds-ontwakende swart politieke bewuswording het al groter probleme in die land veroorsaak. Stelselmatig het Suid-Afrika as ‘n geheel onder enorme wêrelddruk gekom vir die afskaffing van sy beleid van “Apartheid.” ‘n Tydperk van relatiewe ekonomiese en politieke isolasie het gevolg toe die meeste lande van die wêreld uit protes, handels- en politieke sanksies teen die land ingestel het.

Die einde van Afrikaner heerskappy

Die einde van hierdie era het in 1994 aangebreek, toe die land sy eerste totaal gelyke politieke verkiesing gehou het. Vir die eerste keer in dekades is die Afrikaner se ferme politieke houvas op die land finaal verbreek toe die swart meerderheid kiesers die Nasionale Party beslissend verslaan het in ‘n algemene verkiesing. In die jare sedert die 1994 het dit duidelik geword dat die spore van verdeeldheid wat lank reeds in Afrikaner midde bestaan het, steeds teenwoordig is. In die ná-Apartheidse Suid-Afrika, vorm Afrikaners nou ‘n relatiewe klein minderheidsgroep, hoewel hulle nog ‘n taamlike sterk greep op die land se ekonomie behou. As ‘n politieke instrument, is dit ook duidelik dat die Afrikaner homself tans relatief leierloos bevind, en dat Afrikaner kieser vir die eerste keer op merkbare groot skaal sy lojaliteit aan ander politieke groepe toesê.

Quo vadis, Suid-Afrika?

In ‘n land wat gepla word deur toenemende armoede, verval van infrastruktuur, enorme korrupsie en misdaad, is die vraag wat op die lippe is van die moderne Afrikaner, ‘n ou een. Dit is dieselfde vraag wat herhaaldelik deur ‘n verslae volk gevra was na die Anglo-Boereoorlog. Dieselfde vraag wat homself telke male daarna herhaal het. Die vraag wat Afrikaners hulself vra is: Quo vadis? – Waarheen nou? Die Afrikaners van vandag besef dat die tyd van ‘n “Groot Trek” vir hulle as ‘n volk finaal verby is. Vir die eerste keer ooit, is daar vir die Afrikaner geen ander keuse as om vas te staan en die bedreigings wat hom in die gesig staar, vierkantig aan te gryp nie. Die Afrikaner van vandag is dikwels verdeeld, mismoedig en pessimisties oor die toekoms. Meeste besef dat die konsep van ‘n Afrikaner wat gou weer in ‘n posisie van ‘n vrye, onafhanklike nasie sal wees met volle self-beskikking, waarskynlik nie baie naby is nie. Elke jaar is daar ‘n uitstroming van duisende meestal jong en goed geskoolde Afrikaners wat die land verlaat op soek na veiliger en vryer lewensomstandighede. Terselftertyd kom dit voor asof baie Afrikaners besig is om hul eiesoortige identiteit, kultuur en volkstots geleidelik te verloor, soos al groter vermenging met Engelstaliges en volksvreemdes plaasvind.

Maar ten spyte hiervan, bestaan daar nog steeds ‘n sentrale kern van Afrikaners wat nog so uniek en kenmerkend uitstaan onder die see van nasionaliteite, as wat hulle voorvaders gestaan het. Die Afrikaner van vandag is versprei deur die land, verdun deur vreemde volkere, en dikwels gesaai oor die aarde. Die vraag of Afrikaners en Afrikaans in die toekoms nog as ‘n aparte entiteit sal bly voortbestaan, is een wat dikwels gevra word. Dit is ‘n vraag wat telkens groot debat uitlok, en waaroor die laaste woord nog nie gespreek is nie. Daar is diegene wat sê dat die toekoms van ‘n volk uiteindelik in sy eie hande lê. Dat net ‘n volk self, homself kan vernietig. Of dit so is, sal die tyd leer. Tot die tyd dan die antwoord op hierdie groot vraag gee, sal nog baie water in die see vloei en baie kan verander.

Die Afrikaner en sy toekoms

Waar mens vandag ookal deur die wêreld reis, kan Afrikans in vreemde stede en lande gehoor word. Miskien sal die dag eendag aanbreek dat die Groot Trek inderdaad weer sal aanbreek – maar miskien sal dit hierdie keer nie ‘n uittog wees nie, maar ‘n terugtog. Die Afrikaner was nog altyd van nature ‘n opgeruimde mens met ‘n skerp sin vir humor. ‘n Volk met ‘n sterk selfbeskermingsdrang. Een wat hardkoppig en buitengewoon selfstandig was. Hierdie is almal goeie eienskappe vir ‘n volk wat wil oorleef en bly voortbestaan. Die Afrikaner was oor die eeue heen ook ‘n volk wat bitterheid en lyding goed leer ken het, maar wat nog nooit hoop en moed opgegee het in die stryd nie. Byna ‘n honderd jaar gelede het die Boerestryders ‘n gedeeltelike antwoord gegee op die vraag van Quo vadis? – waarheen nou? Miskien was dit nie soveel van ‘n antwoord nie, as wat dit ‘n vlam van hoop was, want dit het nie probeer voorspel wat in die toekoms sou gebeur nie, meer eerder net ‘n versekering gegee van iets beters. ‘n Aanmoediging, so eie aan die Afrikaner as wat die ou-ou gesegde van “Alles sal regkom,” nog altyd was. Dit was ‘n boodskap wat tot vandag toe in die Afrikaner poësie verewig is. Wat ookal in die toekoms met die Afrikaner sal gebeur, weet ons miskien nie nou nie, maar een ding staan so seker as wat dit toe gestaan het:

“Voor in die wapad brand ‘n lig….”

Boer of Afrikaner – Geskryf deur Adriana Stuut.

Die familiegeskiedenis word herhaal deur elke huidige Boergesin in die land.So wie is hulle — Eers Voortrekkers, toe Boere, toe Afrikaners – en nou “Wittes” ?

Baie mense in die nuusmedia maak my nog steeds belaglik as ek skryf en praat van “Boere” of “Voortrekker-nasate” op ons weberf http://www.censorbugbear.com — so asof die Boere nou nog steeds nie die reg het om selfs hul eie stamnaam meer te mag gebruik nie.

Die geskiedenis hoekom mense opgehou het om na hulself as Boere te verwys is aan Oom Swart heelwaarskynlik baie beter bekend as die jonger generasie mense wat hulself nou (taamlik skamerig) nog “Afrikaners” noem maar ook al hoe meer na hulself begin verwys in die ANC-term, naamlik ” wittes “.

Kyk dus wat nou besig is om te gebeur – op daardie wyse verloor immers selfs die mense wat hulself nog “Afrikaners” noem, nou ook hul identiteit en word hulle almal tot “wittes” afgewater: iets wat die ANC sal verwelkom omdat hulle liewers die hele geskiedenis van die Voortrekkertyd – af wil “wegskryf” of “oorskryf”, so asof dit nooit bestaan het nie… sodoende kan hulle ook doodeenvoudig naderhand van al die “wittes” eis dat hulle die kontinent Afrika liewers sal moet verlaat omdat hulle immers nie “Afrikane” met stamagtergronde is nie, maar doodeenvoudig geskiedenislose “wittes” geword het.

Daarteenoor egter — het die Boere nou nog steeds ‘n baie ryk geskiedkundige erfenis wat deur die Afrikaner-Broederbond van hulle afgeneem was tussen 1933 en 1994 — verbasend genoeg begin hierdie ou Boeregeskiedenis weer orals nuwe vorme aan te neem, met herdenkings en met ‘n heropvoeding van die jeug oor hul eie vergete agtergrond… Die huidige verandering van straatname vanaf Voortrekkerstraat na byvoorbeeld Chris Hani straat bewys vir my veral ook hoe bitter min die huidige ANC-leierskap eintlik vir die volledige geskiedenis van hul eie land omgee — en dit weer, nes die Afrikaner Broederbond dit so doelbewus gedoen het vanaf 1936 tot 1994, doodeenvoudig wil begin doodswyg.

In daardie opsig bewys die ANC leierskap vir my veral dat hulle ‘n inherent-fassistiese organisasie is, nes die AB, want hulle doen presies dieselfde… hulle ontneem mense van hul eie geskiedenis. Selfs die dramatiese Voortrekkergeskiedenis gee nou skynbaar ook al aanstoot vir die ANC leierskap — anders sou hulle erkentenis wil gee aan die feit dat al die Voortrekkerstrate in Suid-Afrika vernoem is sodat die Voortrekkerroete nie vir die nageslag in die vergetelheid sal versink nie.

Elke Trekleier het immers hul eie paaie platgery en hul eie dorpe begin bou — en soms is daar nog strate in die ou Voortrekkerdorpe vernoem na die leiers van daardie familietrekke, soos byvoorbeeld ‘n mens baie Bezuidenhoutstrate kry veral daar naby die grens van Zimbabwe, waar die Bezuidenhouts uiteindelik beland het.

Wat my veral nog baie bitter maak, is die feit dat mense nog steeds op die ou Broederbond-manier na die Vrouemonument verwys as die “Afrikanervrouemonument”. Die vrouens en kinders en bejaarde mans wat daar doodgemartel is in die kampe orals was Boere. Hulle was NOOIT Afrikaners nie en het NOOIT na hulself verwys as Afrikaners nie — en selfs hul vyande het na hul verwys as Boere. Van al die mense wat daar beland het, soos byvoorbeeld Dr Albert Hertzog as baba en sy moeder, was daar wel Kaapse rebelle wat by die Boerestryders aangesluit het en wie se families ook onderdak verskaf het aan die Boerekommandos in die veld — hulle het hulself dus gevoeg by die Boere — maar die geskiedskrywing uit daardie dae wys baie duidelik op twee verskillende kultuurstromings, naamlik dat in daardie dae onder die Afrikaanstalige Kapenaars meestal na hulself verwys is as “Afrikaners” wat “Afrikaans” gepraat het (maar hoog-Nederlands van hul bybel geskryf het) — terwyl al die Burgers van die Boererepublieke na hulself altyd verwys het as “Boere”.

Doodeenvoudig het hulle ook na hul taal as die Taal verwys. Boereburgers het die Taal gepraat, en die Engelse joernaliste van daardie tyd, soos Winston Churchill, het na hulle ook assulks verwys. Dit was Boere waarmee die Engelse gestry het, nie Afrikaners nie. Daar is dus vanaf daardie tyd al aan mense ‘n keuse gestel: as hulle hulself geïdentifiseer het met die Boerevolk in die Transvaal en Oranje Vrystaat, het hulle OF soontoe getrek, saam met hulle baklei, en hulself Boere begin noem. – OF agterGEBLY in die Kaap, EN het hulle meestal na hulself verwys as Afrikaners. Dis ‘n baie duidelike kultuurverskil wat nog steeds ook in die stede na die Tweede Vryheidsoorlog bly bestaan het: die brandarm Boervrouens wat vanaf die verwoeste platteland na die stede soos Johannesburg getrek het, het daar begin werk as kleremaaksters in die nuwe mechaniese fabrieke wat deur die eerste Jodesmouse uit Pole opgerig was — en juis hierdie brandarm, hardwerkende vrouens en kinders het altyd na hulself verwys as “Boere” – nooit iets anders nie. Hulle het hul eie toneelstukke opgevoer en geskryf toe Johanna en Hester Cornelius van Thabazimbi hul eie Klerewerkstersvakbond opgerig het — en saam met die Boere-mynwerkers in die stede het hierdie hardwerkende, brandarm mense nog altyd na hulself in hul eie toneelstukke na hulself verwys as “Boere”.

Die geskiedenis navorster Elsabe Brink het pragtig oor heirdie geskiedenis geskryf in die tagtigerjare. Toe die Afrikaner Broederbond opgerig is, is dit die eerste ding wat daar deur hulle besluit is om die Boerevolk se geskiedenis te verander: Hierdie welaf, deftige Afrikaners het hulself doodgeskaam vir die die brandarm Boervrouens wat “soos meide in die fabrieke moes werk” in die stede, en die brandarm Boer-mynwerkers — hulle was immers die “nuwe armblanke probleem in die stede” soos daar na hulle verwys is in ‘n Rooi Kruis verslag oor hul ellende in die twintiger en dertigerjare. Dit was egter Boervrouens en kinders, nie “arm-blankes” nie — : lees ‘n mens die Rooi Kruis onderhoude wat met hierdie mense gevoer is en ook deur die geliefde Emily Hobhouse — in die verslag, is dit duidelik dat hulle altyd na hulself verwys het as Boere, wat vanaf die verwoeste platteland na die stede moes trek om te kan oorleef. Tydens die mynwerkersopstande van die twintiger- en dertigerjare het hierdie Klerewerksters en Mynwerkers almal aktief saamgestaak en saamgemarsjeer in die strate teen die groot ryk Engelse mynmagnate – en hoekom het hulle dit gedoen? Omdat hulle lede was van die verslane Boerevolk, nie juis omdat hulle “Kommuniste” was soos die Afrikaner Broederbond en die mynmagnate se koerante hulle almal genoem het nie… Daar was kommunistiese leiers onder hulle, en baie van die mynwerkers was inderdaad ook Engels, dit is hoekom hierdie groepe almal onder die versamelnaam van “blankes” die geskiedenis ingegaan het.

Maar tragies genoeg was dit dus veral die Boerestakers wat op geskiet is by Cottesloe Koppie deur Jan Smuts se soldate (wat uit Brits se omgewing gekom het) . Hulle is selfs met masjiengewere vanuit ‘n vliegtuig beskiet. Baie Boervrouens en Boermans is tydens hierdie stakingsopstand deur Jan Smuts se polisie en soldate doodgeskiet — en baie van hierdie polisie en soldate het nooit vooraf geweet dat die mense wat hulle geskiet het, Boermense was nie. Hulle is vertel dit was kommunistiese Britse mynwerkers.

So is daar gevalle gemeld waarin ‘n broer van Brits ontdek het dat hy sy eie susterskind doodgeskiet het in Cottesloe. Dit is wat dus kan gebeur as ‘n volk sy eie geskiedenis en selfs sy stamnaam verloor het. Gaan kyk maar na die name op die Cottesloe koppie se monument, as dit nog daar is: dit is Boere wat daar gesneuwel het. Gaan kyk ook maar na die ou grafte in die mynwerkersdorpies rondom Johannesburg van daardie tydperk en lees die name van die mense wat tydens die onluste gearresteer is: dit is grotendeels Boerevanne.

As joernalis, het ek het self dikwels rondgedwaal tussen die grafte van daardie myndorpies en die name opgeskryf: en die grootste deel van die vanne van daardie tydperk op die dikwels powere grafstene was Boervanne. Dit is maar net ‘n klein deel van die Boeregeskiedenis wat eintlik nooit werklik in die Broederbond se geskiedenisweergawe baie “duidelik gestel”is nie. Trouens is groot dele daarvan of weggelaat of selfs moedswillig verkeerd geskryf.

Ek het al die bekende toneelstukke wat destyds deur die Kleremaaksters self geskryf is, hier in my besit, asook baie van hul artikels in hul eie tydskriffies. Dit is ‘n tragiese hoofstuk van die Boervrouens se geskiedenis wat eintlik ook langsaan die Boervrouemonument geplaas sou moes word — om mense te laat weet dat baie van hierdie dapper Boervrouens die konsentrasiekampe oorleef het deur soos “fabrieksmeide” in Engelstalige stede te gaan werk. Hulle stryd het voortgeduur maar niemand het hulle gehelp nie, en hulle is selfs deur Afrikaners “terugbetaal” vir hul moed deur selfs hul stamidentiteit en hul eie geskiedenis van hul af te neem.

Die huidige mense wat hulself nog steeds “Afrikaners” wil noem — moet besluit watter deel van die geskiedenis hulle die sterkste oor voel, en of hulle trots daarop kan wees om liewers na hulself as Boere te begin verwys i.p.v. wat die ANC nou vir hulle begin noem, naamlik die “wittes”. Ek is ‘n gebore Nederlander wat toevallig ‘n taamlik ligte vel het, maar ek het nog nooit aan myself gedink as ‘n “witte” nie en ek moet eerlik se dat hierdie rassistiese verwysing my altyd besonder onaangenaam in die ore klink! Ek identifiseer myself as lid van ‘n Dietstalige volk — nie as ‘n “witte” nie. Wat van julle?

Groete – Adriana Stuijt —–

Wel, ek, Piet Smith is ‘n Boer en trots daarop !
 

<-Back

 1 

Continue->